Kirish 1-bob. Халқаро муносабатлар тизимида ташқи сиёсат категриясини тадқиқ этиш масаласи

4. Марказий Осиё давлатлари минтақавий савдо-иқтисодий жараёнлари
ривожланишини таъминлайди;
5. «One Belt, One Road» лойиҳаси, «Шимол-Жануб» коридори,
ТRACECA транспорт коридорлари ўзаро боғланишида ва трансминтақавий
алоқалар ривожига туртки беради;
6. Эрон учун санкцияларга қарши курашиш имконияти;
7. Халқаро гуманитар кўмак юкларининг Афғонистонга тезкор ва кенг
жалб этиш имконияти.
Афғонистон муаммоси узоқ вақтлар давомида геосиёсий ўйинлар
силсиласида ягона хусусиятга, яъни ҳарбий омилга боғлиқ бўлиб келди.
Аммо, АҚШ ва Европа давлатлари бошчилигидаги Шимолий Атлантика
шартномаси ташкилоти (ШАШТ) ҳарбий кучларининг асосий қисми АИР
ҳудудини тарк этиши билан Афғонистон муаммосини ҳарбий йўл билан ҳал
этиш ёки муаммога ҳарбий тус бериш буткул самарасиз эканлиги яна бир бор
ўз тасдиғини топди. Шу тариқа, геосиёсий тенденцияларнинг янги босқичи –
сиёсий музокаралар жараёнлари босқичи бошланди. Бугунги кунда узоқ
йиллик урушни бартараф этиш бўйича турли кўринишдаги музокара
форматлари майдонга чиқмоқда. Энг муҳими, ўтказилаётган «музокаралар
ҳақидаги музокаралар» Афғонистонда чинакам тинчлик ўрнатилишига
хизмат қиладими ёки бу жараёнлар «Катта геосиёсий ўйин»нинг янги
воситасими, деган кўп жиҳатдан мавҳум саволлар ўз жавобини кутмоқда. Шу
нуқтаи назардан, афғон муаммосини ҳал этишда бирламчи таъсир кўрсатувчи
геосиёсий омилларни икки гуруҳга ажратиб олиш мақсадга мувофиқдир.
Биринчи гуруҳни жаҳон сиёсатида ва глобал муаммолар доирасида ўз
таъсирига эга йирик давлатлар гуруҳи ташкил этади. Булар жумласига
биринчи навбатда АҚШ, Россия ва Хитойни киритиш мумкин.
Иккинчи гуруҳни Афғонистонда ўз таъсир доираси ва назоратини
кучайтиришга салоҳияти юқори минтақавий давлатлар гуруҳи ташкил этади.