Kiprikda qolgan tong

---

27 
Zamonaviy axborot kommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirish sharoitida innovatsiyalar 
Special Issue | 2022 
SYNERGY: JOURNL OF ETHICS AND GOVERNANCE 
 Special Issue | 2022 
ISSN: 2181-2616 
 
KIPRIKDA QOLGAN TONG 
Nshanbayeva Shahlo 
Ajinyoz nomidagi NDPIning
Turkiy tillar fakulteti O'zbek tili va Adabiyoti ta'lim yo'nalishi 2-bosqich talabasi 
 
 
 Annotatsiya:
Ushbu maqolada O'lmas Umarbekovning g'oyat hayoti va ijodi asarlari hamda 
Said Ahmadning O'lmas Umarbekovga bag'ishlangan Kiprikda qolgan tong qiissasi haqida so'z 
yuriltilgan 
O'lmas Umarbekov-O'zbekiston xalq yozuvchisi,o'zining ko'plab romanlari-yu qissalari bilan 
ko'plab kitobxonlarning qalbidan joygan adib.O'lmas Umarbekov xalq va ustozlar nazariga tushgan 
nurli inson bo'lgan,uning nafaqat asarlari balki hayot yo'li ham g
ʻ
oyat ibratlidir.O'lmas Umarbekov 
hayoti haqida yozilgan eng ajoyib asar bu Said Ahmadning "Kiprikda qolgan tong"asaridir.Asar 
g'oyat ta'sirlidir bu asarda siz O'lmas Umarbekov Said Ahmad,Abdulla Qahhor kabi buyuk 
yozuvchilarimizning sermazmun hayotiga nazar tashlaysiz,ularni qalbdan anglaysiz.Buyuk 
yozuvchi asarni yozib boshlar ekan shunday deydi:"Insonni badnom qiladigan har qanday xarom-
harish ishlardan o'zini tiya olgan bu dunyoga pok kelib pok ketgan nurdek tiniq hayot kechirga 
Alloh dargohiga farishta bo'lib yo'l olgan do'stim jigarim ukam qadrdonim hech qachon yodimdan 
chiqmaydigan 
sevikli 
yozuvchim 
O'LMAS 
UMARBEKOV 
ga 
bag'ishladim 
ushbu 
qissani".Ha,O'lmas 
Umarbekov 
ko'pchilik 
uchun 
sevimli 
yozuvchi.Uning 
"Sevgim-
sevgilim","Odam bolish qiyin","Fotima va Zuhra" kitoblarini o'qimagan kitobxon bo'lmasa 
kerak.O'lmas Umarbekovning yaratgan asarlari o
ʻ
tgan asrning ikkinchi yarmidagi o'zbek 
adabiyoti,o'zbek nasri rivojida o'rni salmoqlidir.Yozuvchining ilk kitobi-"Hikoyalar(1958). 
"Xatingni kutaman" "Yurak so'zlari" (1960) "Boboyong'oq", "Yulduzlar", "Menga ishonmaysanmi" 
(1962) "Hayot abadiy" (1964) "Charos"(1966), Ko'prik (1968), "Bolgar qo'shiqlari", "Oltin 
yaproqlar"(1972), "Qiyomat qarz"(1976) "Yer yuzi yonganda"(1993) kabi hikoya to'plamlari nashr 
etilgan. Uning 1970yilda yozilgan "Odam qiyin” romani har kitobxon qalbidan chuqur joy olgan. 
Bu asar adibning ilk romani bo'lib katta shuhrat qozongan.Asar bosh qahramoni Abdulla yaxshi 
o'qidi olim bo'lib yetishdi. Lekin vaqtincha hoy-u havas, boylik va shuhratparastlikka uchishi 
oqibatisa sevgilisi Gulchehraning o'limiga sababchi bo'ldi. Asar fojeaviy yakun topadi.Abdulla esa 
bir umr vijdon azobida qolib ketadi. Zero,"Olim bo'lish oson-u Odam bo'lish qiyin". Asar yakunida 
Abdulla ko'pchilikning buvisining tog'asining, do'stlari Samad va Qosimning butun Mingbuloq 
qishlog
ʻ
ining nazaridan qoldi. Inson eng oliy jazo ham odamlaridan nazaridan qolishdir. Abdulla 
o'z sevgisini va o'zini, o'zligin sotdi. Bir umr o'zini baxtdan mosuvo etdi. Asardan chiqadigan 
xulosa shuki, biz insonlar baxtni izlaymiz yelamiz yuguramiz ammo u yonginamizda bo'ladi, baxt 
bu -hech qanaqa boylik yoki mashhurlikda emas.Baxt-bu oddiy hayot.Sevimli insonlaring yoningda 
bo'lishi va ularning senga ishonishidir.O'lmas Umarbekovning ushbu romani vaqtlar sinovidan o'tib 

---

28