Kimyoviy va oziq-ovqat texnologiyasi

Katalitik kreking. 
Kichik molekula massali mahsulotlar olish uchun neft 
xomashyosini termokatalitik qayta ishlash jarayoniga katalitik kreking deyiladi. 
Katalitik kreking natijasida yuqori oktanli benzinlar, yengil gazoyl, C
3
-C
4
uglevodorod gazlari olinadi (to'yingan va to'yinmagan mahsulotlar aralashmasi). 
Katalitik kreking nisbatan past temperaturada katalizator ishtirokida olib boriladi. 
Katalitik kreking jarayonida uglevodorodlarni parchalanishi alyumosilikat 
katalizatorlari ishtirokida sodir boladi. Bu katalizatorlar ishtirokida parchalanish 
reaksiyasi ionli mexanizm asosida sodir bo'ladi. Termik kreking esa erkin radikal 
mexanizm bo'yicha sodir bo'ladi. 
Katalitik kreking jarayonining maqsadi oktan soni 90-92% bo'lgan yuqori 
sifatli benzin olish. Katalitik krekingda, asosan butan-butilen fraksiyasidan iborat 
gazlar hosil bo'ladi. Katalitik kreking natijasida olingan gazoyldan saja va naftalin, 
og'ir gazoyldan esa yuqori sifatli «ignasimon» koks olinadi. 
Alyumosilikat katalizatorlari tabiiy va sintetik bo'ladi: tabiiyga loylar misol 
bo'ladi, sintetik katalizatorlar sintez yo'li bilan olinadi. 
Alyumosilikat katalizatorlari g'ovaksimon moddalar bo'lib sirt yuzasi 100-600 
m
3
/g iborat. 
Dastlab, tabiiy faol loy-montmorillonitdan (H
2
Al
2
Si