Kimyoviy texnologiyaning jarayonlari va qurilmalari Rejа

Y= (10.9)

bu erda: У - bug' fazadagi komponentni mol' qismi, X - suyuq fazadagi komponentni mol' qismi, d - komponentni nisbiy uchuvchanligi.

4. Ekstraksiya - bir yoki bir nechta erigan moddalarni bir-biri bilan aralashmaydigan bir suyuq fazadan ikkinchi fazaga o'tish jarayonidir. Ekstraksiya jarayoni taksimlanish qonuniga bo'ysunadi, ikki suyuq faza orasida taksimlangan moddaning muvozanat konsentrasiyasi nisbati o'zgarmas temperaturada doimiy kattalik bo'lib, taksimlanish koeffisienti deyiladi:

η _p= (10.10)

Bu erda: η_р - taksimlanish koeffisienti, С₁ - birinchi taksimlanayotgan fazadagi taksimlangan moddaning muvozanat konsentrasiyasi, С₂ -ikkinchi taksimlanayotgan fazadagi taksimlangan moddaning muvozanat konsentrasiyasi.

Ekstraksion qurilmalar konstruksiyasiga ko'ra quyidagi turlarga bo'linadi:

- aralashma-cho'kmali, davomli ekstraksiya jarayonining ikki bosqichi olib boriladi: suyuqliklarni aralashtirish va suyuq fazani ajratish uchun tindirish;

- kolonnali, fazalar bo'limi yuzasi bir suyuqlikning ikkinchi suyuqlikdagi qochma va pul'sasion, aralashtirish yoki suyuqlik pul'sasiyasi hisobiga suyuq faza dispergasiyalanadi.

Ba'zi hollarda ekstraksiya jarayoni samaradorlikni oshirish va issiqlik harakatlarini kamaytirish maqsadida rektifikasiya jarayoni bilan qo'shib olib boriladi.


10.4 - rasm. Qo'shimcha absorbsiyali rektifikasiya jarayoni sxemasi: A - erituvchi, V - ekstraksiyalanayotgan modda, S – ekstragent

5. Quritish - qattiq material tarkibidan uchuvchan komponentlarni bug'latish yo'li bilan ajratish jarayonidir. Quritish jarayonida quyidagi tengsizlikni Рм Рс ta'minlash lozim, bu erda: рм - nam material bug' bosimi, рс -atrof muhitdagi bug'ning parsial bosimi. Materialning bug' bosimi рм temperaturaga, quritilayotgan material namligiga, material bilan namlikning bog'liqlik turiga (absorbsion, konstruksion, gigroskopik namlik) asoslanadi.

Quritish jarayoni tezligi temperatura ortishi, quritilayotgan material bosimini kamayishi, quritilayotgan gazni namlik mikdori kamayishi (Рс) va gaz sirkulyasiyasiga

asosan oshib boradi.

Quritish jarayoni quyidagi turlarda bo'lishi mumkin:

- kontaktli quritish, material devor orqali quritiladi;

- havo yoki gaz bilan bevosita quritish;

- yuqori chastotali tok yordamida quritish;

- infraqizil nur yordamida radiasiyali quritish.


Kontaktli quritish jarayonida quritish shkafi, aralashtirgich bilan ta'minlangan quritkichlardan foydalaniladi. Kontaktli quritgich ko'rinishi: