Kimyoviy reaksiya muvozanat konstantasini temperaturaga bog`liqligi reja: Muvozanat konstantasi

NH3= -46,2 kJ muvozanat tizimida haroratning oshishi H3N ning vodorod va azotga parchalanishini kuchaytiradi, chunki bu jarayon endotermikdir.

Le Shatele printsipiga muvofiq, muvozanat tizimiga qo'shimcha miqdorda reagentning kiritilishi muvozanatning ushbu moddaning kontsentratsiyasi pasaygan tomonga siljishiga olib keladi va shunga mos ravishda uning o'zaro ta'siri mahsulotlarining kontsentratsiyasi oshadi.

• Le Shatele printsipiga muvofiq, muvozanat tizimiga qo'shimcha miqdorda reagentning kiritilishi muvozanatning ushbu moddaning kontsentratsiyasi pasaygan tomonga siljishiga olib keladi va shunga mos ravishda uning o'zaro ta'siri mahsulotlarining kontsentratsiyasi oshadi.

Le-Shatele printsipining qo`llanilishi

• Le-Shatele printsipining qo`llanilishi
•   Reaktsiya muvozanatini siljititsh uchun (yoki boshka jaraenni) kerak tomonga jaraen sharoitlarini shunday uzgartiriladiki, bu reaktsiyadan chikkan effektni kamaytirish kerak. Masalan, ekzotermik reaktsiyada ajralib chikkan issiklikni reaktsiya aralashmasini kizdirish sifatida namoen bulgan reaktsiya effektini issiklikni olib ketish bilan kamaytirish mumkin.
• Shunga uxshash (1.17) tenglamadan agar reaktsiya borishida aralashma xajmi ortsa, u xolda bosim ortishi bilan G kiymati usadi, xarakatlantiruvchi kuch kamayadi. Demak, foydali maxsulotlarni chikishni kupaytirish uchun jaraen bosimini kamaytirish zarur. Аks xolda (V<0) bosimni orttirish kerak. Shunday kilib, (1.16) va (1.17) tenglamalar Le-Shatelьe printsipining ayrim ifodasidir. Taʼsirlashuvchi massalar konunini akslantiruvchi (1.12) tenglamani bunga kushib kuyish darkor.

Reaktsiya muvozanatini ungga siljitish uchun (1.12) tenglamadan kurinib turibtiki, reaktsiya maxsulotlarini reaktsiya zonasidan chikarish kerak. Dastlabki moddalardan birini tula reaktsiyaga kiritish zarurati paydo bulsa boshka reagentni ortikcha kupaytirish maksadga muvofik buladi. (1.13) va (1.14) tenglamalardan shu singari xulosalar kelib chikadi.

• Reaktsiya muvozanatini ungga siljitish uchun (1.12) tenglamadan kurinib turibtiki, reaktsiya maxsulotlarini reaktsiya zonasidan chikarish kerak. Dastlabki moddalardan birini tula reaktsiyaga kiritish zarurati paydo bulsa boshka reagentni ortikcha kupaytirish maksadga muvofik buladi. (1.13) va (1.14) tenglamalardan shu singari xulosalar kelib chikadi.
• Reaktsiya stexiometriyasiga kura umumiy bosimni ortishi kiymatiga turlicha taʼsir kilishi (1.14) tenglamadan kelib chikadi. Xakikatan, agar h+jn+m da esa kupayadi. Masalan, birinchi xolda bosim ortganda kavsdagi birinchi xad kamaya boshlaydi, Q absolyut kiymati esa (1.14) tenglamada –ortadi yaʼni reaktsiya muvozanati ungga siljiyboshlaydi, bunga kiyinchiliksiz ishonch xosil kilsak buladi.