Kimyoning asosiy qonunlari

KIMYONING ASOSIY QONUNLARI

• KIMYONING ASOSIY QONUNLARI
• Kimyoning asosiy qonunlari kimyoviy reaksiya vaqtida sodir bo’ladigan o’zgarishlarni miqdoriy jihatdan tekshirish natijasida kashf etilgan bo’lib, ular kimyo fanining asosiy negizini tashkil etadi.

Moddalar massasining saqlanish qonuni . Bu kimyoning eng birinchi qonuni. Bu qonun dastlab 1784 yilda M.V.Lomonosov tomonidan va keyinchalik 1789 yilda A.Lavuaze tomonidan ta’riflangan:

• Moddalar massasining saqlanish qonuni . Bu kimyoning eng birinchi qonuni. Bu qonun dastlab 1784 yilda M.V.Lomonosov tomonidan va keyinchalik 1789 yilda A.Lavuaze tomonidan ta’riflangan:
• "Kimyoviy reaksiyaga kirishuvchi moddalar massasining yig’indisi reaksiya mahsulotlari massalarining yig’indisiga tengdir" 
• Misol:
• CaCO3 + 2HCl = CaCl2 + CO2 + H2 O
• 100 73 111 44 18
• 173 173
• CaCO3 = CaO + CO2
• 100 56 44

Radioaktiv parchalanish, atom va vodorod bombalarining portlashi kabi katta miqdorda energiya ajralib chiqishi bilan boradigan jarayonlar massalar saqlanish qonuniga emas, balki materiyaning saqlanish qonuniga bo’ysunadi. Agar jarayon davomida E energiya ajralib chiqsa, bu jarayon davomida massaning o’zgarishi Eynshteyn tenglamasi bilan ifodalanadi: 

• Radioaktiv parchalanish, atom va vodorod bombalarining portlashi kabi katta miqdorda energiya ajralib chiqishi bilan boradigan jarayonlar massalar saqlanish qonuniga emas, balki materiyaning saqlanish qonuniga bo’ysunadi. Agar jarayon davomida E energiya ajralib chiqsa, bu jarayon davomida massaning o’zgarishi Eynshteyn tenglamasi bilan ifodalanadi: 
• E=m*c2
• c - vakuumdagi yorug’lik tezligi.
• m-reaksiyalarda massa o’zgarishi nihoyatda kichik bo’ladi va uni tarozi
• yordami bilan payqash qiyin.
• Masalan:
• H2 + 1/2O2 = H2O + 241,8 kj/mol
• Massaning o’zgarishi kimyoviy reaksiyalarda juda oz bo’lganligidan amalda uni o’zgarmaydi deb olinadi.