Kimyo texnologiya

KALSINIRLANGAN SODA
Umumiy tushunchalar
Osh tuzidan ammiakli usulda soda olish uchun NaCl ning tozalangan kontsentrlangan eritmasi ammiak bilan qayta ishlanadi. So‘ngra ammoniylangan rassol CO₂ tutuvchi gaz bilan karbonlanadi. Karbonlash natijasida natriy bikarbonatning ammoniy xlorid eritmasidagi suspenziya kristallari hosil bo‘ladi. Suspenziyani filtrlash orqali beqaror bikarbonat va xira eritma (filtr suyuqligi)ga ajratiladi.

Beqaror bikarbonatni toblantirib kalsinirlangan soda olinadi. Ko‘p miqdorda ammiak tutgan nursiz eritma, oxak suti bilan qayta ishlanib distillanadi. Ajralib chiqqan NH₃ yangi tuz eritmalari (namakob) bilan to‘yintirish uchun yuboriladi. Jarayon uchun zarur oxak va CO₂ oxaktosh yoki bo‘rni parchalash yo‘li bilan olinadi.

Ammiak – soda jarayonining asosiy reaksiya va bosqichlari:
Namakobni (tuzli eritma) oxakli sodali tozalovi:
MgCl₂+Ca(OH)₂=CaCl₂+Mg(OH)­₂
CaCl₂+Na₂CO₃= CaCO₃+2NaCl

absorbsiya -

NH₃+H₂O=NH₄OH+35,2 kDj
2NH₃+CO₂+H₂O=(NH₄)₂CO₃+144,5 kDj
Ammiak tuzli eritmani karbonizatsiyalash –
(NH₄)₂CO₃ +H₂O+CO₂=2NH₄HCO₃
NH₄HCO₃+NaCl = NaHCO₃+NH₄Cl
Bikarbonatni kalsinatsiyalash
2NaHCO₃=NaCO₃+H₂O+CO₂ – 125,6 kDj
Ammiakni regeneratsiya (tiklash) qilish.
(NH₄)2CO₃=2NH₃+CO₃+H₂O – 100,9 kDj
2NH₄Cl+Ca(OH)₂=2NH₃+2H₂O+CaCl₂

CO₂ va oxak suti olish:

CaCO₃=CaO+CO₂ – 178 kDj
CaO+H₂O=Ca(OH)₂ + 65,5 kDj

Ca(OH)₂

NaCl (rаssоl)

Na₂ CO₂

CaCI eritmasi “oq dengizga”

Na₂CO₃ kalsinirlangan soda