Kimyo texnologiya

2-rasm. Absorbsiya bo‘limini printsipial sxemasi

AB-1 va AB-2 – absorbenlar; PGAB – absorbsiya gaz yuvgichi; PGKL – gaz yuvish kolonnasi; PVFL – havo yuvgich filtri; XGDS – sovitgich gazlar distillyatsiya; SAR – Ammoniylashgan namakob yig‘gichi; KDS – Distillyatsiya kondensatori; PGSP – Soda pechi gaz yuvgichi.

Ammoniylash bo‘limiga kelayotgan gaz tarkibida ammiak bilan bir qatorda ma’lum miqdorda CO₂ xam beradi. Shuning uchun bu yerda namakobni (tuz eritmasini) qisman karbonlash amalga oshadi. Ammoniylangan namakob yig’gichdan karbonlash bo‘limiga keladigan namakob (tuz eritmasi) odatda quyidagi tarkibga ega bo‘ladi:

100∙106 normal nisbat NH₃, 30-35 nor nisb CO₃^2-, 88-90 normal nisbat Cl^-

5. misol.

Agar namlik yo‘qotilmasa, 80,7 g/dm³ kontsentratsiyaga to‘yintiriladigan namakob (tuz eritmasi) qanday xaroratgacha istishi mumkin?

Berilgan qiymatlar.

Distillyatsiya stantsiyasidan ammiak bilan birga 1000 kg ammiak hisobiga 400 kg miqdorda suv bug‘i keladi.

Ammiak bilan bir vaqtda 1m³ namakob 49,1 kg CO₂ ni yutadi.

Namakobning issiqlik sig‘imi C=327 kDj / (kg ∙ k)

Ammoniylangan namakob zichligi 1175 kg/m³

Erish xaroratlari: NH₃ – 35400 kDj / mol

CO₂ – 24700 kDj / mol
Neytrallanish xarorati
CO₂ – (NH₄)₂CO₃ gacha – 70500 kDj / kmol
Shartli ravishda suv bug‘i absorberda 55⁰C da kondensatlanadi deb qabul qilinadi; suv bug‘i kondensatining 55⁰C dagi issiqligi 2360 kDj / kg.

Namakob (tuz eritmasi) ning boshlang‘ich xarorati 25⁰C.

Hisobni 1000 kg absorbilanadigan ammiakka nisbatan olib boramiz.
Yechish: 80,7 g/dm³ (yoki kg/m³) ammiak kontsentratsiyasida namakob miqdori

1000 / 80,7 = 12,4 m³ ni tashkil etadi.

Absorbsiya jarayonida ajralayotgan issiqlik ammiakni va CO₂ ning erish CO₂ nitratlanishi va suv bug‘i kondensatsiyasi issiqligi yig‘indisidir.
Q_il= Q_NH­­­­­_{3+ erish}+Q_CO2erish+Q_nitr+Q_kond
Namakobning yakuniy xaroratini issiqlik balansi tenglamasidan aniqlaymiz.
Q_kel=GC(t_ox-t_bosh), t_ox= Q_kel / GC + t_bosh
Shunday qilib issiqliklar quyidagiga teng, kDj;
Q_{NH3 erish} =
Q_CO2erish =
Q_neytr =
Q_kodn = 400 ∙ 2360 = 946000
Umumiy miqdori: Q_kel = 2080000+342000+975000+946000= 4343000 kDj

1000 kg NH₃ ni yutish uchun zarur bo‘lgan namakob miqdori:

12,4 ∙ 1175 = 14500 kg
Kondensirlangan bug‘ni inobatga olganda sarflanadigan namakob miqdori
14500 + 400 = 14900 kg ga teng.
Issiqlik yo‘qotilgan taqdirda namakob xarorati
t_oxir = 114⁰C gacha ko‘tarilishi kerak edi. Bu mantiqqa to‘g‘ri emas, chunki bu xarorat atmosfera bosimidagi namakobning qaynash xaroratidan yuqori.