Kimyo texnologiya

Xalqaro elektretexnika komissiyasi (MEK).

Elektorotexnika sohasidagi xalqaro hamkorlik bo‘yicha ishlar 1881 yildan boshlangan, chunki bu yili elektr bo‘yicha birinchi Xalqaro kongress bo‘lib o‘tgan edi. Keyinroq 1906 yili Londonda 13 mamlakat vakillarining konferensiyasida maxsus idora - xalqaro elektrotexnika komissiyasi tuzish to‘g‘risida bir fikrga kelindi.

Bu idora elektr mashinalari soxasi bo‘yicha atamalar va parametrlarni standartlashtirish masalalari bilan shug‘ullana boshladi.

MEK tashqi loti 1906 yili tashqi l etilgan. (Xalqaro konferensiyada) Ushbu konferensiyada 13 ta mamlakat ishtirok etgan. 1881 yilda elektrlashtirish soxasi bo‘yicha 1-xalqaro kongres bo‘lib o‘tgan va shu sanadan boshlab elektrotexnika soxasi bo‘yicha xalqaro xamkorlik boshlangan. MEK tashqi lotining asosiy maqsadi uning nizomi bilan belgilanadi va elektrotexnika va radiotexnika soxalarida xalqaro standartlarni ishlab ko’rib orqali xalqaro xamkorlikka ko‘maklashadi. Barcha mamlakatlarning milliy elektrotexnika komitetlari MEK tashqi lotining Oliy boshqaruv organini tashqi l etishadi. MEK tashqi lotining kengashi har yili navbatma-navbat bilan unga a’zo bo‘lgan mamlakatlarda o‘tkazib boriladi. Kengashda qabul qilinayotgan qarorlar ko‘pchilik ovoz bilan qabul qilinadi. Kengash prezidenti esa xal qiluvchi ovozga ega bo‘lib, ovozlar teng bo‘lgan xolatda uzining xal qiluvchi ovozidan foydalanadi. MEK tashqi lotining xalqaro standartlarini 2 turga bo‘lish mumkin:

1. 
   Umumtexnika standartlar (tarmoqlararo harakterga ega)
   
2. 
   Aniq mahsulotga nisbatan texnik talablarni qo‘yuvchi standartlar.
   

1-tur standartlariga terminologiya (atamalar)ga oid me’yoriy xujjatlar, kuchlanish va chastota standartlari, turli xil sinovlar uchun standartlar kiradi.

2-tur standartlariga maishiy elektr asboblardan aloqa sun’iy yo‘ldoshlarigacha bo‘lgan buyumlar kiradi.

ISO va MEK takshilotlari o‘zlarini xamkorlikda ishlab chiqgan ISO va MEK barcha texnikalar standartlarni ishlab ko’rib barcha bosqichlarida xavfsizlik masalaga qat’iy amal qilgan xolatda ishlab chiqariladi deb ta’kidlangan. Elektron va elektrotexnika mahsulotlarini ishlab ko’rib da xavfsizlikni ta’minlash maqsadida tavakkalchilik va xavfsizlik darajasini baxolashga yig‘ilgan imperik ma’lumotlar va ilmiy tadqiqotlarga asoslandi. Xavfsizlik darajasini baxolash extimoli tavakkalchilik darajasi bilan va xavfsizlik me’yori bilan bog‘langan bo‘ladi. Xavfsizlik me’yori har doim davlat darajasida o‘rnatiladi.

MEK nizomiga ko‘ra, bu tashqi lotning maqsadlari elektrotexnika va radiotexnika va ularga qo‘shni tarmoqlardagi muammolar soxalaridagi standartlashtirish masalalarini xal qilishdir. ISO va MEK faoliyatlari bo‘yicha standartlashtirish bilan shug‘ullanadi.

Hozirgi vaqtda 41ta milliy qo‘mitalar MEKning a’zolari xisoblanadi. Bu mamlakatlarda yer kurrasining 80% axolisi yashab, 95% dunyodagi ishlab chiqarilayotgan elektr quvvatining iste’molchisi xisoblanadi. Bu asosan sanoati rivojlangan xamda rivojlanayotgan mamlakatlardir.MEK ingliz, fransuz va rus tillarida ish olib boradi.

MEKning Oliy raxbar idorasi MEK kengashidir, u yerda mamlakatlarning xamma milliy qo‘mitalari taqdim etilgan.Unda eng yuqori lavozim prezident bo‘lib, u har 3 yil muddatda saylanadi. Bundan tashqari vitse-prezident, xazinachi, bosh sekretar lavozimlari xam bor. MEK har yili bir marta o’z kengashiga yig‘iladi va o‘z faoliyati doirasidagi masalalarni xal qiladi.

1972 yilga qadar MEK va ISO lar tomonidan yaratilayotgan xujjatlar tavsiya sifatida faoliyat ko‘rsatar edi. 1972 yilga esa MEK, ISO larning tavsiyalari xalqaro standartlarga aylantirilishi xaqida qaror qabul qilindi.