Kimyo texnologiya fanidan laboratoriya ishlari

Ammiakli selitradagi amoniy azotini aniqlash.

Ammoniy azotini aniqlashning nisbatan qulay usuli formaldegidli usul hisoblanadi. Formaldegidning ammiakli selitra bilan o’zaro ta’sirlashuvidan geksa-metilentetramin (urotropin) hosil bo’ladi va nitrat kislota ajralib chiqadi va u ishqor bilan titrlanadi.

4NH₄NO₃ + 6HCOH → C₆H₁₂N₄ + 4HNO₃ + 6H₂O.
0,0002g gacha aniqlikda ammiakli selitradan 1,5-2g o’lchab olinadi va 250ml sig’imli o’lchov kolbasiga solinadi. Kolbaga distillangan suv solinib chay-qatilib tuz eritiladi va kolbaning belgisigacha suv solinib to’lg’aziladi.
So’ngra kolbadagi tuz eritmasidan 25ml o’lchab olinadi va 250ml li konus-simon kolbaga quyiladi, uning ustiga bir necha tomchi fenolftalein tomiziladi. Keyin unga 2ml neytrallangan formalin qo’shiladi. (formalinni neytrallash uchun undan 50ml olinib 100-150ml li konussimon kolbaga solinadi, 2-3 tomchi fenol-ftalein tomizilib 0,1mol g/l li eritmasi bilan och qizg’ish rangga kirgunicha ney-trallanadi) va 0,1mol g/l li ishqor eritmasi bilan och qizil rangga kirguncha titr-lanadi.
Olingan tuzda NH₄NO₃ ning miqdori foizda quyidagi formula bilan aniq-lanadi.

bunda: V-0,1 molyarli NaOH ning titrlash uchun sarflangan hajmi ml; 0,008-0,1 molyarli NaOH ning 1ml dagi miqdoriga teng bo’lgan (mos keladi-gan) ammoniy nitratning g massasi: m-o’lchab olingan NH₄NO₃ ning massasi.
Selitradagi ammoniy azotining foiz miqdori quyidagi formula bilan aniqla-nadi.

Bunda: V-titrlash uchun sarflangan NaOH ning hajmi ml; 0,0014-0,1 molyarli NaOH ning 1ml dagi massaga teng bo’lgan ammoniy azotining g hisobdagi massasi; m-o’lchab olingan tuz massasi g.
Кimyo texnologiya fanidan laboratoriya ishlari

Laboratoriya ishi №10. Mavzu: Neft mahsulotlarini zichligini aniqlash.

(dizel yoqilg'isi va benzin zichligini aniqlash).

Ajratilgan vaqt: 4 soat

Ishning maqsadi: Neft mahsulotlarining zichligi, shuningdek, ularning zichligi bilan tanishish, foydalanishga yaroqliligini aniqlash usullari.
Uskunalar va jihozlar: dizel yoqilg'isi va benzin namunalari. Yog'zich-ligi o'lchagich, termometr, shisha silindrsimon idishlar.
Ishning borishi: silindrsimon shisha idish tanlanadi, uning ichki diametri 50 mm dan kam bo'lmagan, balandligi 500mm. Idishlar toza yuviladi va quritilishi kerak.
Tekshirilayotgan neft mahsuloti 20-30 soniya davomida chayqatiladi va silindrsimon idishga quyiladi. Bunday holda, neft mahsulotining harorati ±5°Cdan oshmasligi kerak. Yog 'mahsuloti idishga quyilguncha kuting va yog'ning zichligi o'lchagich uning zichligiga yaqin tanlangan.
Neftedisimetr (neft o'lchagich) - bu payvandlangan ikkita shisha tsilindr, yuqori qismi pastki qismga nisbatan nisbatan nozikroq (2.1-rasm). Asbobning tepasida yozilgan raqamlar tajriba vaqtida neft mahsulotining zichligini ko'rsatadi.
Neftedisimetr (neft o'lchagichlari) termometr va termometr bo'lmagan bo'-lishi mumkin. Asbobning pastki qismi konussimon shar shaklida qilingan, u pitra bilan to'ldirilgan. Yog 'zichligi o'lchagichi PL-2M maydoni va RL qo'l labo-ratoriyasining bir qismidir.



2.1-rasm. Yog 'zichligi o'lchagichlari (termometrsiz va termometrli)

Zichlik o'lchagichning yuqori qismini ushlab turganda, moy asta-sekin mahsulotga botadi. Asbobning sinishi va ta'siriga yo'l qo'ymang, yog 'zichligi o'l-chagichi idishning pastki qismiga tushadi va ehtiyotkorlik bilan qo'yib yuboring.

2.2-rasm. Neft mahsulotlarining zichligini aniqlash uchun qurilma:
1 - moy sensori; 2 silindrli idish.

Biz asbob tebranishini to'xtatguncha va muvozanatga kelmaguncha kuta-miz va biz neft mahsulotining yuqori darajasida asbobning olingan zichlik ko'r-satkichini yozamiz. Neft mahsulotining harorati termometr yordamida aniqlanadi. Olingan ma'lumotlarni 2.1-jadvalga kiritamiz.

2.3-rasm. Neft mahsulotlarining zichligini aniqlash tartibi.
1. Kolbaga tekshiriladigan yoqilg'ini quying; 2.Immersion moy zichligi o'lchagich; 3. Haroratni nazorat qilish; 4. Yog 'datchigining indikatorini ko'ring.

Ushbu mahsulotning nisbiy zichligini qurilma ko'rsatkichi bo'yicha aniq-lash, agar tajriba vaqtida neft mahsulotining harorati 20°C bo'lsa, faqat amalga o-shiriladi, chunki qurilma 20°C haroratgacha kalibrlangan. Agar mahsulot harorati 20°C dan farq qilsa, haroratni to'g'rilash qo'llaniladi. 1°C uchun haroratni to'g'ri-lash 1-jadvalda ko'rsatilgan.

Natijani 20°C standart haroratga etkazish uchun D.I.Mendeleev tomonidan taklif qilingan formuladan foydalanib, quyidagilarni bajarish kerak:
𝜌₂₀⁴ = 𝜌₁⁴ + 𝛾 (20 − 𝑡) (2.1)

bu erda: 𝜌₁⁴ - tekshirilgan haroratda moy bosimi o'lchagich;

t - sinovdan o'tgan neft mahsulotining harorati; 𝛾 - haroratni 1°C ga tuzatish.