|
Takrorlash uchun savollar.
1 Oqlash jarayonining ahamiyati
5 Sayqallash jarayonining maqsadi
6 YOrma mahsulotlarini nazorat qilish jarayoni
7 Omixta-em sanoatining muxim vazifasi.
8 Omixta-em ishlab chiqarishda qo’llaniladigan donli ekinlar turlari.
9 Omixta-em ishlab chiqarishda qo’llaniladigan oziq-ovqat korxonalarining chiqindilari.
10 Omixta-emlarni boyitish maqsadida ishlatiladigan xom ashyolar tavsifi.
11 Omixta-em ishlab chiqarishdagi asosiy texnologik jarayonlar.
«Tayanch» so’z va iboralar.
YOrma olish Saralash, YOrmabop donlar, Oqlash, Aralashmalar, Maydalash, Don mag’izi, Sayqallash, Gidrotermik ishlov, Nazorat qilish, Texnologik jarayonlar, Oziqa, Minerallar, Boshoqli donlar, Xom ashyolar, Dukkakli donlar, Separasiyalash, Moyli donlar, Dozirovkalash, o’t uni, Briketlash
17-MA’RUZA. NON MAXSULOTLARI ISHLAB CHIQARISH TEXNOLOGIYASI
Reja:
Non mahsulotlarini ishlab chiqarish bo’yicha umumiy ma’lumot.
Non maxsulotlarini assortimenti.
Non va non maxsulotlarini tayerlashda qo’llaniladigan asosiy va qo’shimcha xom ashyolar taCHifi.
Xamir tayyorlashda kechadigan jarayonlar (xamir bijg’itish, xamirni bo’laklash va tindirish).
Non va non maxsulotlarini pishirish.
Non va non mahsulotlarini saqlash.
Non ishlab chiqarish sanoati oziq-ovqat sanoatining eng muhim va rivojlangan sohalaridan biridir. Yil sayin non mahsulotlariga bo’lgan talab ortib bormoqda va ularning assortimenti ko’paytirilib bormoqda.
O’zbekiston xududida 1929 yilgacha ishlab chiqarish sanoati yo’q edi, hamma erda maxalliy xalq o’z mexnati bilan tandirlarda non yopib ularni iste’mol qilingan. Respublikamiz bo’yicha 1-non korxonasi Toshkent shaxrida 1929 yilda qurilgan. 1930 yil esa 2-si Samarqand va 3-si Toshkentda qurilgan 1980 yilga kelib Respublikamizning yirik shaxarlarida katta va o’rta quvvatga ega bo’lgan non ishlab chiqarish sanoati jadallik bilan rivojlanib bormoqda. Non ishlab chiqarish korxonalariga asosiy va qo’shimcha xom ashyolar to’kma holda maxsus sig’imlarda keltiriladigan bo’ladi. YAngi texnologik jarayonlar qo’llanilib, lentali pechlar, xamir tayorlovchi agregatlar, xamir buklovchi mashinalar va boshqa texnologik uskunalar o’rnatiladi. Non mahsulotlarini pishirish gazli, elektr isitgichli pechlarda amalga oshirila boshlanadi. Nln tashishda konteyner usuli qo’llanilmoqda. Texnika va texnologiyalarning rivojlanishi ishchi qo’l mexnatini kamaytiradi, 1986 yil non ishlab chiqarish korxonalari Respublika oziq-ovqat vazirligidan Don maxsulotlari vazirligiga o’tkazilgan.
Non ishlab chiqarish sanoati korxonalarida non, bulochka , makaron, qandolat maxsulotlari ishlab chiqarila boshlanadi. Respublikamiz mustaqillikka erishgandan so’ng non sanoatimiz tez rivojlanib ketdi. Katta quvvatli eski tipdagi non ishlab chiqarish korxonalari o’rniga zamonaviy uzluksiz ishlaydigan texnologik liniyalarga ega bo’lgan kichik korxonalar qurildi. Kichik non ishlab chiqarish korxonalarining avzalligi bir vaqtni o’zida aholini dasturxoniga 20-30 xil non bulka mahsulotlari issiq holda etkazib beriladi. Non ishlab chiqarish sanoati maxsulotlarning assortimentiga turli ko’rinish va navdagi non-bulka, suxariki, shafobaxsh xamda parxez milliy non mahsulotlari kiradi. Sanab o’tilgan bu maxsulotlar yuzlab nomlarga ega bo’lib bir biridan uning navi, shakli va pishirish usullari bilan farqlanadi. Non maxsulotlari turli navlardagi Javdar va bug’doy unlaridan tayyorlanadi. Non maxsulotlariga og’irligi 0,5kg va undan yuqori bo’lgan maxsulotlar kiritiladi. Non maxsus qoliplarda va pechning listlarida pishiriladi. Ularning resepturasi oddiy bo’lib, unga un, suv, tuz va xamirturush kiradi. Ayrim non turlariga kam miqdorda shakar, yog’, solod, patoka va xushbo’ylantiruvchi moddolar qo’shiladi. Bulka maxsulotlariga og’irligi 0,05-0,5 kg bo’lgan maxsulotlar kiritiladi. Ularning resepturasiga asosiy xom ashyolardan tashqari shakar, yog’ va boshqa ashyolar kiradi.
Non asosiy oziqa mahsuloti hisoblanadi. Non-asosan uglevodli oziqadir, unda zarur bo’lgan optimal nisbat (4:1) talabiga javob bermaydi. Nonning oziqaviylik qimmati uning kaloriyasi, xazm bo’lishi, oqsil, vitamin va mineral moddalarning miqdori va tarkibi bilan baholanadi. Non tarkibidagi oziqa moddalar inson organizmi tomonidan butunlay barchasi xazm bo’lmaydi. Nonni xazm bo’lishiga uning g’ovakligi, ta’mi, tashqi ko’rinishi, uning navi va boshqa omillar ta’sir ko’rsatadi. Qanchalik uning navi yuqori bo’lsa, shunchalik uning oziqa moddalari ayniqsa oqsili yaxshiroq xazm bo’ladi. 1 kg nonda 70-80g oqsil mavjud bo’lib, u insonning oqsilga bo’lgan extiyojini taxminan 30% ni qoplaydi. Nonda mineral moddalarning umumiy miqdori 1-2 % ni tashkil qiladi. Uning navi qanchalik past bo’lsa, nonida shunchalik mineral moddalarning miqdori ko’p bo’ladi. Vitaminlar xam jaydari unlarda oliy Navli unga qaraganda ko’p uchraydi. Masalan, javdar va bug’doydan olingpn jaydari undan tayyolangan nonning 550g miqdori inson organizmi rr vitaminiga bo’lgan extiyojni to’liq, V1 vitamini 2.3 qismini, V2 vitamini 1.6 qismini qondiradi.
Non va bulka maxsulotlari organoleptik (tashqi ko’rinishi, ta’mi, xidi, mag’iz holati) va fizik-kimyoviy (namlik, kislotalik, g’ovaklik, yog’ va shakarning miqdori) sifat ko’rsatkichlari birinchi darajali hisoblanadi, chunki maxsulot organoleptik ko’rsatkichlar bo’yicha sifatsiz deb topilsa, maxsulot brak (yaroqsiz) hisoblanadi va keyingi analizlar o’tkazilmaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
