Kimyo. Masala va mashqlar to

Ikkinchi usul. Reaksiya tenglamasiga ko‘ra metalldan hosil bo‘lgan gidroksidning massasi: va oksiddan hosil bo‘lgan gidroksidning massasi bo‘ladi. Shularni hisobga olib, masalaning shartiga binoan quyidagi tenglamalar sistemasini tuzamiz:

Sistemadagi birinchi tenglama qiymatlarini ikkinchi tenglamaga qo‘ysak:

hosil bo‘ladi. Mazkur tenglamaga ketma-ket metallarning molyar (M) massalarini qo‘ysak, masala shartini kaliy qanoatlantiradi. Echimning qolgan qismi yuqoridagidan farq qilmaydi.

14.3. 14,15 g massali uchta tuz aralashmasi kuydirilganda 2,24 l (n.sh) gaz hosil bo‘lgan. Shu gazda 4,8 g magniy yondirilishi mumkin. Birinchi tuzda 31,84 % kaliy va 28,98 % noma'lum element va kislorod bor. Ikkinchi tuzda azot o‘zining yuqori oksidlanish darajasida, undagi kaliyning massa ulushi 38,614 %. Bundan tashqari tuz tarkibida kislorod ham bor. Uchinchi tuzning massasi olingan gazning massasidan 2,735 marta engil, unda 60,683 % noma'lum galogen va natriy bor. Boshlang‘ich aralashmadagi tuzlarning massalari va miqdorlari topilsin.

Yechish: Birinchi tuz uchun K_xR_yO_z formulani yozish mumkin. Uning formulasini topish uchun _O=100-(31,84+28,98)=39,18

ni hisoblaymiz.

Bu qiymatlardan birinchi tuzning KClO₃ ekanligi ko‘rinadi. Masalaning sharti asosida ikkinchi tuzning KNO₃ ekanligini gumon qilish mumkin. Tuzning tarkibi gumonga to‘g‘ri kelishini tasdiqlash uchun berilganlar asosida K_x(NO₃)_y ni tuzib,

ekanligini aniqlaymiz va

Demak, gumon to‘g‘ri. Uchinchi tuz tarkibidagi natriyning massa ulushi .

Bundan Demak, uchinchi tuz NaCl ekan.

Bu uch tuzning ikkitasidan gaz - kislorod ajralib chiqishi mumkin:

2KClO₃=2KCl+3O₂. 2KNO₃=2KNO₂+O₂.

Ajralib chiqqan kislorod 4,8 g magniyni yondirishga etganligi uchun: 2Mg+O₂=2MgO. 2·24:4,8=32:x. x=3,2 g O₂.

Buncha miqdor kislorod l keladi. Uchinchi tuzning massasi kislorodning massasidan 2,735 marta engil bo‘lganligi uchun natriy xloridning massasi: g. Qolgan tuzlar: KClO₃ va KNO₃ larning umumiy massasi: m=14,15-1,17=12,98 g.

KClO₃ - x, KNO₃ - y deb olsak va aniqlangan qiymatlar hamda yuqoridagi reaksiya tenglamalaridan foydalansak:

2·122,5:x=3·22,4:a. a=67,2x/245=0,274x.

2·101:y=22,4:b. b=22,4y/202=0,11y)

Tenglamalar sistemasini echganda y=8,03 g KNO₃ va x=4,95 g KClO₃ borligi topiladi. Aniqlangan qiymatlar asosida tuzlarning modda miqdorlari hisoblanadi:

mol; mol;

mol.

14.4. Ekvimolekulyar miqdorlarda olingan ikki valentli metallar karbonatlaridan tayyorlangan aralashma qizdirilganda aralashmaning massasi boshlang‘ich massasiga ko‘ra 32,33 % ga kamaygan. Qaysi metallarning karbonatlari olingan bo‘lishi mumkin?

Yechish: Reaksiya tenglamasini tuzamiz:

MCO₃+MeCO₃=MO+MeO+2CO₂.

Masalani yechish uchun qoldiqning massa ulushini topamiz: =100-32,33=67,67 %. Shu asosda quyidagi tenglamani tuzish mumkin:

Tenglamaga tegishli qiymatlar qo‘yilsa,

0,6767(M+Me+120)=M+Me+32.

Bundan M=152,18-Me hosil bo'ladi. Ko‘rinadiki, metalning nisbiy atom massasi 150 dan kichik bo‘lishi kerak. Me ning o‘rniga turli metallarning nisbiy atom massalarini qo‘yib, M ni topish mumkin: