3-o`quvchi( Natriy)
Men natriyman- tipik metall, rangim o`xshar kumushga,
Kesish mumkin pichoq bilan,chunki yumshoqman ancha.
Ammo, hayron bo`lmang aslo, ochiq joyda turolmayman,
Asli o`zim erkin holda tabiatda yurolmayman.
Chunki tashqi pag’onamda bitta elektronim bor,
Uchrab qolsam atomim-la, kimdir albat tortib olar.
Lekin aslo achinmayman hosil bo`lgan birikmamdan,
Odamlarga foydam tegar Xlor bilan birikkandan.
Manashudir «Natriy xlor»,asli nomi Osh tuzidir,
Manzilidir dengizu-ko`l ,tog` jinsida "Tosh tuzi"dir.
Uyingizda choy sodasi , kir sodasi albatta bor,
Biling ular tarkibida men bo`lmasam bari bekor.
Litiy,Kaliy va Rubidiy menga oshna bo`lishadi,
Qanday xossa bo`lsa ham-ki, ortginamda yurishadi.
Ha aytgancha,eslab qoling :
Qo`lingizga tushsam agar aslo suvga sola ko`rmang,
Agar yonib portlab ketsam keyin hech o`pkalab yurmang.
4-O`quvchi(Alyuminiy):
Alyuminiyman, meni darhol tanishga ham ulgurdingiz,
T0`g`ri men ham metallardan,bunisini tez bildingiz.
Tabiatda erkin holda bo`lmasamda juda ko`pman,
Meni tutgan minerallar-Karund,Shpat hamda gillar.
Bilasizmi, texnologlar ulardan ajratib meni,
Ko`p foydali vajlar yasab quvontirishadi meni.
Kema, raketa, samalyot,temiryo`l transporti ham,
Mensiz aslo yasab bo`lmas bilasiz-ku ko`pdir foydam.
Endi o`rnim bayon etsam, uchinchidir guruhim,
Kisloroda yonsam agar hosil bo`lar oksidim.
Sheriklarim Bor va Galliy hamda Indiy va Talliy
Og`a-inimiz barchamiz bir xildir ko`plab xossamiz
5-O`quvchi(Uglerod):
Ugleroddir mening nomim sizga tanishman biling,
Meni yaxshi bilsangizda yana bir pas quloq soling.
Davriy jadal markazidir to`rtinchi guruh albat,
Bu guruhda boshdir uzim meniki endi navbat.
Bizda tashqi elektron to`rtni tashkil qiladi,
Shunga ko`ra kuchimizni o`zgalar belgilaydi.
Kislorodda yonsam agar hosil bo`lar ikki oksid,
Birin «Iz gazi»desalar biri karbonat angidrid
Tabiatda ming-minglagan vodorodli birikmam bor
Yana boshqa ko`plab muhim moddalarda menman sardor
Erkin holda uch xil turda meni tanib olasiz
Qimmatbaho tosh -olmosman juda noyob bilasiz
Karbin-ko`mir,grafitdan rasm chizib turasiz
Fullerendir sun`iy turim buni o`qib bilarsiz
Sheriklarim Kremniyni qumdan topib olasiz
Shisha ya’ni oynalarda yaxshi tanib olasiz
Qo`rg`oshin ham og`ir metall,ko`p joyda ishlatasiz
Xullas bizga ko`pdir talab,qarab-qarab ishlatasiz
Do'stlaringiz bilan baham: |