Kimyo” kafedrasi “Himoyaga tavsiya etildi”

Kirish

Kurs ishining dolzarbligi: Bugungi kunda islohotlarning qay darajada samara berayotganini ko‘rsatadigan maqsadli dasturlarni amalga oshirish natijadorligi, bular qatorida sanoat va boshqa tarmoqlarni rivojlantirishning quyidagi iqtisodiy va moliyaviy ko‘rsatkichlarini keltirish mumkin: ishlab chiqarish quvvatlarining ahvoli, xarajatlarni va tannarxni pasaytirish, mahalliylashtirish va rentabellik darajasini, mahsulot raqobatdoshligini so‘zsiz oshirish kerak.

Tarmoqlar bo‘yicha tannarx o‘rtacha 10 foizga qisqartirilgan bo‘lsa-da, kimyo va yengil sanoat, avtomobilsozlik, qurilish materiallari va boshqa bir qator tarmoqlarning ayrim mahsulotlari qimmatligi sababli tashqi bozorlarda raqobatdosh bo‘la olmayapti. Ayrim korxonalar zarar bilan ishlamoqda.

Yaqin yillar ichida kimyo fanini o`qitilishi ilmiy ta’limning o`ziga xos umumiy holatda dunyoda islohotlarni yoyilishida keng qo`llanib kelinmoqda. Kimyoni ajoyib o’zgarishlar industriyasi deyish mumkin. U tabiatda bo’lmaydigan mteriallarni sintez qilishga, ulardan turli tuman mashina va asboblar yaratish uchun, turar joy binolarini qurish va xalq iste’mol mollarini ishlab chiqarish uchun foydalanishga imkon beradi.

Kimyoning ilmiy-texnika taraqqiyotining rivojanishidagi ahamiyati jahonning birinchi fazogiri Y.A.Gagarin juda aniq ta’kidlab o’tgan edi: “Biz, fazogirlar kasbimi xusussiyatiga ko’ra kimyonining mo’jizakor ishlarini boshqalardan ko’ra ilgariroq bilib olamiz. Masalan, raketalarimizni harakatga keltiradigan yoqilg’ini raketalar yasalgan qotishma va metallarni, skafandrlarni, insonning koinotga safarida unga hamroh bo’ladigan minglan katta va kichika narsalarni olib ko’ring. Hamma yerda siz kimyoga duch kelasiz…Kosmik fazoni o’zlashtirish yo’lida biz hozirga qadar bajargan vazifalardan ko’ra ancha ulkan vazifalar turibdi. Navbatda Oyga, Quyosh sistemasining boshqa sayyoralariga uchish, quyosh sistemasing doidasidan chiqish, boshqa dunyo bilan aloqa bog’lash masalalari kun tartibiga qo’yilmoqda. Lekin buning uchun yanada yuqori tezlik, yangi kosmik kemalar, yangi asbob uskunalar, yoqilg’i zarur; bularning hammasini yaratish uchun yana kimyo kerak va sifatli jihatidan hozirgilardan ancha ustun bo’lgan yangi materiallar zarur bo’ladi. Kimyo oldiga ana shunday vazifalar qo’yilmoqda va u bizni barcha zarur narsalar bilan ta’minlashiga ishonamiz…”

III guruh elementlari 1 tasi metallmas qolganlari metallardi. Metallar qadimgi zamonlarda odamlar tomonidan qo’llanila boshlandi. Qadimda kumushdan norvegiyalik elchilar zaharlanishgan va ular buni Co (kobalt) ismli jinsiz ruh deb tushunganlar. Aslida hamma narsaning vinolarida uchraydigan, Co (kobalt) mineralining oksidlanishidan ajralgan “Arsen” ning zaharli oksidi edi. Asrlar davomida oltin eng qimmat metal deb hisoblangan. Olimlar uzoq vaqt davomida turli komponentlardan oltin ishlab chiqarishga urindilar. Shuni ta’kidlash kerakki hozirda dunyo bo’yicha 165 ming tonna oltin qazib olinadi. Qizig’i shundaki, bu oltinning yarmi Janubiy Afrikada hisoblanadi

Ishning maqsadi. Mazkur kurs Ishida ko’zda tutilgan maqsad- bor guruh elementlari umumiy xossalari, metal kristall panjara, shu guruh elementlarining fizik- kimyoviy xossalari mavzusi bo’yicha ko’nikma va malakalarni mustahkamlash va takomilashtirishdan iborat.