Кимёвий технология асосий жараён ва курилмалари

Davriy ishlaydigan, qo’zg`almas ionit qatlamli ion almashinish qurilmasi 5.89-rasmda keltirilgan. Qurilma stilindrik qobiq 1 va taqsimlovchi moslama 2,3 lardan tarkib topgan. Pastki taqsimlovchi moslama 3 tirqishli qalpoqchali tarelka ko’rinishida bo’lib, unda qo’zg`almas ionit qatlami joylashtiriladi.

5.89-rasm. Qo'zg`almas ionit qatlamli davriy ishlaydigan ion almashinish qurilmasi. 1 - qobiq; 2 - tirqishli qalpoqcha tipidagi taqsimlovchi tarelka; 3 - taqsimlagich; 4,5 - dastlabki eritmaning kirish va tozalangan eritma chiqarish shtuserlari.

5.90-rasm. Davriy ishlaydigan sekciyali, mavhum qaynash ionit qatlamli ion almashinish qurilmasi. 1 - qobiq; 2 - teshikli panjara; 3 - lyuklar.

Qayta ishlanadigan eritma esa, qurilma pastki qismidagi shtuster 4 orqali uzatiladi va gaz taqsimlovchi teshikli panjaradan ionit qatlamiga o’tadi. Qurilmaning tepa (bo’sh) qismida tozalangan eritma to’planadi va yuqoridagi shtuster 5 dan chiqariladi.
Ion almashinish jarayoni tugagandan so’ng, qurilma to’xtatiladi va ionit qayta tiklanadi. Buning uchun avval ionitdan eritma yuvib tashlanadi va undan keyin maxsus erituvchi yordamida tozalanadi. Odatda, qayta tiklovchi erituvchi, eritma yo’nalishiga qarama - qarshi harakatlantiriladi. Keyin esa, yana ionit qatlami suv bilan yuviladi.
Ikkinchi yuvishdan maqsad maxsus erituvchini yo’qotishdir, ya’ni ionitdagi tuz, kislota va ishqor eritmalarining qoldiqlarini suv yordamida tozalashdir.
Shunday so’ng qurilma keyingi ion almashinish stikliga tayyor bo’ladi.
Davriy ishlaydigan sekstiyali, mavhum qaynash ionit qatlamli ion almashinish qurilmasi 5.90-rasmda ko’rsatilgan. Ion almashinish qurilmasi kolonna 1 va uni bir necha sekstiyaga ajratuvchi teshikli panjara 2 lardan tarkib topgan. Qurilmani sekstiyalash mavhum qaynash jarayonida ionitlarni ko’ndalang harakatlanishini kamaytiradi va ideal siqib chiqarish rejimini ta’minlaydi. Ma’lumki, bu rejimda jarayon maksimal harakatga keltiruvchi kuchga ega bo’ladi.
Qurilma lyuklari 3 orqali ionit yuklanadi va undan so’ng boshlang`ich eritma o’zaro ta’sir uchun yuboriladi. Ionit yutilgan moddalar bilan to’yingandan so’ng, u yuviladi va qayta tiklanadi.