Кимёвий жараёнлар энергетикаси

U_um=U_op+U_ind+U_disp

Orientatsion kuch faqat qutbli zarrachalar orasida bo’ladi. Qutbli molekulalar o’zaro yaqinlashganda ularning bir xil ishorali qutblari bir-biridan qochadi, qarama-qarshi ishorali qutblar bir- biriga tortiladi. Natijada, bunday molekulalar fazoda ma’lum tartibda joylashadi. Orientatsion kuch energiyasi ayni moddaning qutblanuvchanligiga va molekulalararo masofaga teskari proportsional bo’lib, temperatura ko’tarilganda orientatsion kuch kamayadi.

Induktsion kuchlar qutbli va qutbsiz zarrachalar orasida vujudga keladi. Qutbsiz molekula yaqiniga qutbli molekula kelganida qutbsiz zarracha qutblanadi. Qutbligi o’zaro teng bo’lgan ikki zarracha orasida vujudga keladigan induktsion ta’sir energiyasi Debay taklif etgan formula asosida hisoblanadi.

Dispertsion kuchlar qutbsiz, kam qutbli va qutbli moddalar molekulalari orasida yana dispertsion kuchlar vujudga keladi bu kuchlarning tabiatini 1930 yilda ingliz olimi F. London aniqladi.