Кийосаки мактаби бойишга оид ўнта сабоқ

Роберт Кийосаки, "Сармоя қўйиш буйича бой дада
нималарга к,араб иш тутади?"
120

---

НИМ АГА САРМ ОЯ ҚЎ Й М О Қ 
КЕРАК?
Аввал бизнесни йулга қўйган, кейин пулни сармоя 
қилган ва шу тариқа уни ўзига ишлашга мажбур этган 
одамлар энг бой одамларга айланади. То бисотингизда 
куп пул тўпланишини кутиб турмасдан ҳам сармоя ку- 
йиш ни бошлаб юбориш ингиз мумкин. Боз устига сармоя 
қуйишни озгина миқдордаги Пулдан ҳам бошлашингиз 
мумкин — “узига узи пул тўлаш ” қабилида тугиб қуйган 
маблагингиздан “борига барака”, деб ишни бош лайверинг 
(5-қадамни қаранг).
- 
Агар сиз пассивларни қисқартириш ни урганган ва 
кераксиз, ш арт булмаган чиқимлардан воз кечган бул- 
сангиз, сизда сармояга қўйиш мумкин булган захира 
пуллари, албатта, булади.
Борди-ю, молиявий саводхонлигингизни кўтариш
учун вақтни қизғанмасангиз, сармоя қуйиш ни ^ г а н а
оласиз, бунинг учун узингизнинг эмас, заём пулларидан 
фойдаланасиз. Сиз қарзга пул олишдан қурқмасликни 
урганасиз. Зеро ёмон қарзлар булади, яхши қарзлар б у­
лади. Ёмон қарз — бу маошингиздан тулайдигани. Яхши 
қарз — заём пулларингиз сизга ишлаганда келадиган 
даромаддан туланадигани.
Албатта, бунинг учун таж риба ва амалиёт керак. 
Аммо сизда ҳали бари олдинда! Асосийси — биринчи 
қадамни ташлаш.
Бугунги кунда ҳар бир одам хусусий сармоядор 
була олади. Бунинг учун узингиз мустақил равиш да 
сармоя қуясизми ёки мутахассис брокерлар ёки сармоя 
жамгарМалари ёрдамидами — узингиз ҳал қилиш ингиз 
мумкин.
Б ироқ ҳозирча оз сонли одамларгина сармоя қуйиш га 
ж аҳд қилаяпти, купчиликни эса “сармоя қуйиш ” деган 
сузнинг узи чучитиб қуяяпти, уларга тушунтириладиган
121

---

ж араён эса ғоятда шубҳали ва мураккаб кўринади. 
Аммо -ҳеч нарсадан бехабар одам назарида шундай, 
холос. Ўз молиявий саводингизни оширар ва тажриба 
орттира борар экансиз, тақдир ҳукмига таянмай ўз 
сармояларингизни 
бош қариш ни 
урганасиз 
ва 
бу 
билан таваккални қисқартирасиз. Бундан ташқари, пул 
қўйишнинг куплаб вариантлари ичидан сиз узингиз 
учун энг мақбулини танлайсиз ва бунда мутахассисга 
айланасиз. Шунда сармоя қуйиш сизга бу гоят кенг 
ту шунча эканлиги боис шундай куринаётганчалик му­
раккаб куринмай қолади. Турли одамлар учун у турли 
нарсаларни билдиради, сармоялар турларининг куплиги 
бунга сабаб булмоқда, холос.
Энг кенг тарқалгани — бу акциялар ва кўчмас мулкка 
қуйилган сармоя. Аммо бундан таш қари облигациялар 
ва бошқа қимматбаҳо қогозларга, олтин- кумушларга, 
ноёб ва нодир буюмларга ҳам сармоя қуйиш мумкин 
ва ҳ.к. Танланг — аммо бир муҳим қоидани эсда ҳам 
тутинг: узингиз билмаган ва тушунмаган нарсага сармоя 
қуйманг. Аввал керакли ахборотни тўпланг ва шундан 
кейингина ишга киришинг.
Худди шундайин, агар сиз брокер ёки сармоя 
жамгармаси воситасида сармоя қуйишга ж азм қилсангиз, 
аввал унинг қандай хизматларни, қандай шартларга та к ­
лиф этаётганини, у қай дараж ада ишончли — барини 
яхшилаб билиб олинг-да, кейингина ҳозир бозордаги 
мавжуд к5Ти\аб вариантлардан бирини танланг. Сизнинг 
қандай маблағларга эгалигингиз ҳам кам аҳамият касб 
этмайди. Баъзи ҳолларда бир юз, икки юз доллар пулин- 
гизга ҳам ҳисоб очиш мумкин, бошқа ҳолларда агар ran 
бир неча минг доллар устида кетаётган булса, сиз билан 
гашхашмайдилар ҳам.
Брокерлар ва сармоя жамғармалари ҳақидаги ахборот 
очиқ ҳисобланади, сиз уни Интернетда топишингиз 
мумкин.
122

---

М ен б ир нарсадан таажжубланаман: одамлар
пеш она терн билан топган пулла р и ни сармояга
қўйиш га тайёр турадилар-у, аммо сармоя қ ўй и ш н и
ўрганиш га етарли вақтни сармоя қ и ли ш н и исташ-
майди.