|
moliyaviy barqarorligini ta'minlash omillari
O' zbekiston Respublikasi milliy iqtisodiyotini barqaror iqtisodiy o'sish sur'atlarini ta'minlanishida kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyati aholi turmush farovonligi va daromad darajasini ta'minlashning muhim yo'nalishlaridan biri sifatida e'tirof etilmoqda. Respublikamizda kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirish yo·nalishilari birinchi navbatda faoliyatning moliyaviy barqarorligini ta'minlashga
qaratilib bu ·o z navbatida tovarlar ishlab chiqarish va xizmat
ko'rsatishning imkoniyatini oshirishga imkoniyat beradi. O'zbekiston Respublikasida kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyatini tashkil etish va rivojlantirilishining amaliy natijalarini 20 I 0-yilda mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari bo'yicha taxlil qiladigan bo'lsak, maxalliylashtirish dasturi doirasida 2010-yilda I ming 76 ta loyiha amalga oshirildi. Mahalliylashirilgan mahsulot ishlab chiqarish hajmi 1,4 barobar oshdi, import o'rnini bosish bo'yicha yakuniy samaradorlik 3 milliard 400
million dollami tashkil etdi va bu 2009-yilga nisbatan 1,2 barobar ko'p demakdir.
Korxonalar o' rtasida kooperatsiya aloqalari mustahkamlanmoda, bu jarayonga kichik korxonalar va xususiy biznes subyektlari tobora keng jalb qilinmoqda.
2010-yilda o'tkazilgan Xalqaro sanoat yarmakasi va Kooperatsion birjada dunyoning 51 ta mamlakatidan 700 dan ortiq xorijiy firma va kompaniya vakillari qatnashdi, 500 dan ortiq yangi turdagi mahsulot namoyish etildi, qiymati 2 trillion 600 milliard so' mlik shartnomalar imzolandi. Bu raqam oldingi yarmarkalardagi ko'rsatqichga nisbatan 1,4 marta ko'pdir. Yarmakada umumiy qiymati 2 milliard 700 million dollarlik eksport bitimlari tuzildi va bu 2009-yil darajasidan 1,2 barobar ortiqdir 32.
Mazkur natijalardan kelib chiqib, respublikamizda kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyatini davlat tomonidan moliyaviy, iqtisodiy xamda xuquqiy kafolatlanishi bevosita aholini tovar va xizmatlarga bo'lgan extiyojini qondirishning muhim omillari sifatida e'tirof etiladi. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyatini moliyaviy barqarorligi ta'minlashning yo' nalishlari sifatida quyidagilami ko' rsatish maqsadga muvofiq:
faoliyatni tashkil etishdagi moliyaviy tashkilotlar tomonidan pul va kredit resurslarini ajratilishi;
faoliyatni tashkil etishdagi tadbirkorlik subyektlarining o' z ixtiyoridagi mablag'laridan foydalanish asosida;
faoliyatni tashkil etishdagi xorijiy investitsiya va kredit tashkilotlari Lumu11ida11 muliyaviy rcsurslarni ajratilishi;
faoliyatni tashkil etishdagi xomiylik firmalari va grant tashkilolari tomonidan mablag' lari asosida.
O'zbekiston Respublikasida tadbirkorlik faoliyati va kichik biznes subyektlari moliyaviy barqarorligini oshirishda mavjud faoliyatning ishlab chiqarish imkoniyatlarini yangi texnologiyalar va faoliyatni kuchli raqobat asosiga tashkil etish xozirgi kundagi dolzarb ahamiyat kasb etmoqda. Shuning uchun kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatida ishlab chiqarishni avtomatlashtirish, kadrlami o' z mutaxassisligiga qarab to' g' ri joylashtirish, tovar va xizmatlar ishlab chiqarishga sifat talablarini shakllatirish, iste'mol tovar va xizmatlar bozorida mavqega ega bo' lish
32 O'zbekiston Respublikasi Prezidenti lslom Karimovning "Barcha reja va dasturlarimiz vatanimiz taraqqiyotini
yuksaltirish, xalqimiz farovonligini oshirishga xizmal qiladi"' nomli Vazirlar lahkarnasining majlisidagi ma"ruzasi.
//Xalq so'zi, 22 01.2011. Nel6 (5183) son.
omillarini ishlab chiqish faoliyatning iqtisodiy hamda moliyaviy salohiyatini ta'minlashdagi omillar sifatida e'tirof etiladi.
Respublikamizda kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatini moliyaviy barqarorligini ta'minlashning davlat tomonidan huquqiy mexanizmini shakllantirilishi faoliyat va kichik biznes subyektlari va moliyaviy tashkilotlar o'rtasidagi moliyaviy munosabatlaming izchilligini ta'minlashga xizmat qilmoqda. Buni o'z navbatida soliq yukini kamaytirilishi, banklar tomonidan kredit imtiyozlarini berilishi, eksportga yo'naltirilgan ishlab chiqarish rag'batlantirilishi, mehnat resurslari bandligini ta'minlash nuqtai nazaridan imtiyozlar berilishi kabilarda k·o rish mumkin.
Yuqoridagi kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyatini moliyaviy barqarorligini ta'minlashning omillariga qo'shimcha sifatida quyidagilarni ko'rsatib o'tish maqsadga muvofiqdir:
kichik biznes subyektlari faoliyatini eksportga yo·naltirilgan tovarlar ishlab chiqarishaga asoslangan imkoniyatlarini oshirish evaziga xorijiy valyuta tushumini oshirish;
aholini zaruriy birlamchi tovar va xizmalarga bo' lgan talabini hisobga olib faoliyatni tashkil etish asosiga aholi pul mablag' larini jalb etishni rivojlantirish mumkin;
xonJJY davlatlarda zaruriy iste'mol tovarlariga talabning xususiyatlaridan kelib chiqib, eksportga yo'naltirilgan ishlab chiqarish asosidagi moliyaviy barqarorlik;
respublikamizda bank va mijoz hamkorligi imkoniyatlaridan kelib chiqib, kichik biznes subyektlarining banklardagi moliyaviy mablag· larini ta'minotini shakllantirish va jalb etish.
Biz kichik biznesning rivojlanishida asosiy omillardan biri bo'lgan kichik biznesni moliyaviy qo'llab-quvvatlash maqsadli tuzilmasini mamlakatimiz va xorij tajribalariga tayangan holda ichki va tashqi omillar, shuningdek qator munosabatlar majmuini o'zida saqlovchi tizim, ya'ni modulni berishga harakat qilamiz. Izlanish natijasida shunday xulosaga keldikki, kichik tadbirkorlik rivojlanishining moliyaviy mexanizmi 4 ta asosiy tarkibdan, ya'ni budjet mexanizmi, soliq, kredit, o·z-o'zini moliyalash mexanizmlaridan iborat (11.3. l-rasm).
Do'stlaringiz bilan baham: |
