Kichik biznes va tadbirkorlik korxonalari boshqaruvining tashkiliy tuzilmalari

Kichik biznes va tadbirkorlik korxonalari

boshqaruvining tashkiliy tuzilmalari

Kichik biznes va tadbirkorlik korxonalari boshqaruvi tashkiliy tuzilmalarining quyidagi turlari mavjud (1-rasm).

Kichik biznes va tadbirkorlik korxonalari boshqaruv tuzilmalarining tashkiliy turlari

CHiziqli pog`onali

CHiziqli-shtabli

Funk-sional

CHiziqli-funksi-onal

Dasturli maqsadli

Matrisa- li

1-rasm.


CHiziqli (pog`onali) tuzilma. CHiziqli (pog`onali) tarkib boshqaruv tarkibining eng sodda turi hisoblanadi.
Bunda boshqaruvning hamma funksiyalari korxona rahbari qo`lida to`planib, barcha quyi rahbarlar va ishlab chiqarish yacheykalari unga bo`ysunadi. Har bir rahbar o`ziga ishonib topshirilgan bo`linma faoliyatini yakkaboshchilik asosida boshqaradi va zarur qarorlarni mustaqil ravishda qabul qiladi.
CHiziqli tarkibning o`ziga xos ijobiy va salbiy tomonlari bor.
CHiziqli tarkibning ijobiy tomonlari:
- o`zaro zid, chalkash topshiriqlar berilish hollarini kamaytiradi:
- yakkaboshchilik va shaxsiy javobgarlik mustahkamlanadi;
- bu tarkib oddiy, puxta va tejamlidir;
- bosqichlar soni kam bo`ladi;
- boshqariluvchi ob’ekt ishiga kam kishi aralashadi;
- vazifalar tez hal etiladi;
- butun tizim samarali ishlaydi;
- xodimlar faqat o`z rahbariga hisobot beradilar.
CHiziqli tarkibning salbiy tomonlari:
- bunday tarkib oddiy masalalarni yechishga mo`ljallanganligi sababli uning borasida kompleks masalalarini yechish ancha qiyin kechadi;
- bunday sharoitda rahbarlar ko`proq tezkor ishlar bilan band bo`lib, strategik muammolarni e’tibordan chetda qoldiradilar;
- bunday boshqaruv sharoitida buyruqbozlik va rasmiyatchilik-ning paydo bo`lish xavfi kuchli bo`ladi, bunga sabab, tarkibning har bir bo`g`inida rahbar o`z lavozimi bo`yicha farmoyish berish huquqiga ega bo`lishidir.
Ishlab chiqarish tobora murakkablashib, ish ko`lamining kengayib borishi boshqaruv funksiyalarini tabaqalashtirishni talab qiladi, chiziqli tarkibning o`rniga chiziqli-shtabli tarkibning vujudga kelishini taqozo etadi.