Kichik biznes va tadbirkorlik korxonalari boshqaruvining tashkiliy tuzilmalari

CHiziqli-funksional tarkibda asosiy boshqaruv – chiziqli boshqaruv bo`lib hisoblanadi. Hamma boshqaruv bosqichlarida va uchastkalarni mustaqil boshqarishda chiziqli rahbarlar tayinlanadi. Ularga ishlab-chiqarish xo`jalik faoliyatini yakkaboshchilik tamoyil-lariga ko`ra boshqarish huquqi berilgan bo`lib, ular olingan natijalarga to`liq javob beradilar.
Boshqaruvnig chiziqli-funksional tarkib sharoitida ishlaydi-gan rahbarlarga malakali yordam ko`rsatish uchun funksional va idoraviy tashkilotlar tashkil etiladi. Bu tashkilotlarning vazifasi boshqaruv qarorlarini tayyorlash hamda rahbarlarga malakali yordam berishdan iborat bo`ladi.

Dasturli-maqsadli tuzilma. Hozirgi zamon korxonalari faoliyatidagi ko`pgina muammolarni hal etish gorizontal bo`yicha kelishib olish va muvofiqlashtirishni talab etadi. Masalan, korxona yangi xil mahsulot ishlab chiqarishga ko`chadigan bo`lsa:

- materiallarini sarflashning yangi me’yorini ishlab chiqish;
- mehnat me’yorlarini qayta ko`rib chiqish;
- turli kasbdagi ishchilarni tayyorlash va qayta tayyorlash;
- yangi materiallarga ehtiyojni aniqlash;
- yetkazib beruvchilar bilan aloqa o`rnatish;
- yangi texnologiyalarni joriy etish va hokazolar talab qilinadi.
YUqoridagi vazifalarini turli xizmat bo`linmalari bajaradi, ular bajaradigan ishlarning mazmuni va muddatlarini kelishib olishi, ishlab chiqarishning ko`pgina elementlarini tutashtirishi lozim. Goho funksional xizmatlar o`rtasidagi aloqalarda buzilish vujudga keladi, xizmatlar esa bahs va munozaralar bilan amalga oshiriladi. CHiziqli-tarkib rahbari esa ko`p sonli bo`linmalar ishini muvofiqlashtirishga juda qiynaladi.
Bu muomalalarini yangi tashkiliy boshqaruv tarkiblarini tuzish yo`li bilan, aniqrogi, chiziqli-funksional boshqaruv tarkiblariga tuzatishlar kiritish yo`li bilan hal etiladi. Bunday tarkib dasturli-maqsadli tarkib deb ataladi. Boshqaruvning dasturli-maqsadli tarkibi quyidagi ikki ko`rinishda bo`ladi: loyiha bo`yicha va mahsulotga ko`ra boshqaruv.