Ki ” fakulteti III bosqich ax-11-20 guruh talabasining

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
QARSHI FILIALI

“KI ” FAKULTETI

III BOSQICH AX-11-20 GURUH TALABASINING
“Kompyuter Tarmoqlari”
FANIDAN TAYYORLAGAN


Labaratoriya ishi-3
Bajardi: A.Tursunov
Qabul qildi: Sh.Muqimov

QARSHI – 2022
Mavzu: Cisco Packet Tracer dasturida WAN tarmoqlarini loyihalash. Statik va Dinamik marshrutlash.
Maqsad: Statik va Dinamik marshrutlashni o’rganish.
Global tarmoqlar - World Area Networks (WAN). Ular turli shahar va mamlakatlarda joylashgan bo'lishi mumkin bo'lgan geografik jihatdan tarqalgan kompyuterlarni birlashtiradi. Katta maydonlarni qamrab oladi va ko'p sonli kompyuterlarni o'z ichiga oladi. WAN dizayn tamoyillari Ko'pgina global tarmoqlar ma'lum bir tashkilot uchun qurilgan va yopiq. Boshqalar, ISP tomonidan qurilgan, tashkilotning mahalliy tarmog'idan Internetga ulanishni ta'minlaydi. WANlar ko'pincha ijaraga berilgan liniyalardan foydalangan holda quriladi (ikki yoki undan ko'p joylar orasidagi yopiq ikki tomonlama chiziqlar, oylik to'lov evaziga taqdim etiladi). Lizingga berilgan liniyaning har bir uchida yo'riqnoma o'z tarmog'ini ikkinchi darajali yo'riqnoma bilan ulashadi. Biroq, ijaraga olingan chiziqlar juda qimmatga tushishi mumkin. Shuning uchun, buning o'rniga WAN-larni arzonroq paket paketlarini o'tkazish sxemasidan foydalangan holda qurish mumkin.
Ushbu protokollarni tavsiflashdan oldin, ko'p protokol metrikalarida ishlatiladigan "hop" tushunchasini tanishtiramiz. Hop yoki tranzit bo'limi - tarmoq paketlari uzatiladigan ikkita tarmoq tugunlari orasidagi tarmoq. Odatda tugunlar orasidagi "masofani" aniqlash uchun ishlatiladi. Qancha ko'p bo'lsa, marshrutlash yo'li va tugunlar bir-biridan "uzoqroq" bo'ladi.
RIP (Routing Information Protocol) juda sodda va ko'p qirrali, shuning uchun uni barcha operatsion tizimlar va apparatli yo'riqnoma qo'llab-quvvatlaydi. "Masofaviy vektor" protokollar sinfiga tegishli.
RIP-ning g'oyasi juda oddiy. Har bir yo'riqnoma ma'lum vaqt oralig'ida (30 soniya) qo'shnilariga ulanish haqida ma'lumot yuboradi. Qo'shni ularni ma'lumotlar bazasi bilan taqqoslaydi va agar zarur bo'lsa, ma'lumotlarni qo'shib qo'yadi. Shunday qilib, barcha marshrutizatorlar o'zlarining barcha tarmoqlaridan xabardor bo'lishlari kerak. RIP-dagi metrika kerakli tarmoqqa ulanishlar soniga mos keladi. Metrik 16 bo'lsa, tarmoq mavjud emas deb hisoblanadi. Shuning uchun, protokol shlyuzlarning maksimal soni 16 dan kam bo'lgan tarmoq bilan ishlashi mumkin.
Zoom Platformasi
1-qadam: Zoom platformasini skachat qilamiz



2-qadam: Zoom platformasini o’rnatamiz.

Quyidagi oyna orqali tashkillashtirilgan konfirensiyaga kirish mumkin 1-sini tanlab.

Zoom platformasiga registratsiyadan o’tamiz:

Yuqoridagi platformadan yangi konfirensiyani yaratish mumkin;

Yuqoridagi oyna orqali ruxsat beramiz ;
Quyidagi oynada Zoom platformasida yaratilgan konfirensiyaga taklif havolasi bor
https://us05web.zoom.us/j/87064584252?pwd=elZRbjZPcU9melk4SWhTYm9qR1N2UT09
Statik va Dinamik marshrutlash.
Server, switch va kompyuterlardan iborat tarmoqni tuzib olamiz;


1-bosqich: Serverga static ip manzil beramiz.



Server -> Services -> bo’limiga kirib kompyuterlarga dinamik IP berish uchun IP boshlang’ich qiymatini beramiz.



Har bir kompyuterga kirib ularning har birining IP manzilini statikdan Dinamik IP ga o’zgartirib chiqamiz.