Keys mavzusi. Korxonalar ish faoliyatida matritsaviy hisoblardan foydalanish

1 – keys (amaliy). Jadvalda 3 xil xom ashyo turidan foydalangan holda 4 xil mahsulotni ishlab chiqaruvchi 5 ta korxonaning kunlik ishlab chiqarishi haqida ma’lumot berilgan, hamda bir yilda har bir korxonaning ish muddati va har bir xom ashyoning narxi keltirilgan.

jadval

Mahsulot turi, korxona tartib raqami №	Korxonaning ishlab chiqarish unumdorligi, mah./kun.					Har bir turdagi mahsulot birligini ishlab chiqarish uchun sarflanadigan xom –ashyolar miqdori (kg)
	1	2	3	4	5		1		2		3
1 2 3 4	4 5 3 6 7 0 2 4 3 0 8 15 0 4 6 3 10 7 5 4					2 3 4 3 5 6 4 4 5 5 8 6
	Bir yildagi ish kunlari miqdori					Xom- ashyo turlari narhi (sh.p.b)
	1	2	3	4	5		1		2		3
	200 150 170 120 140					40		50		60

Topshiriqlar:

1. 
   Har bir korxonaning har bir turdagi mahsulot bo‘yicha yillik ishlab chiqarish unumdorligini toping.
   
2. 
   Har bir korxonaning xom - ashyoning har bir turi bo‘yicha yillik talabini toping.
   
3. 
   Jadval asosida ko‘rsatilgan turlarda va miqdorda mahsulotlarni ishlab chiqarish uchun zarur bo‘lgan xom ashyolarni sotib olish uchun har bir korxonaning yillik kreditini toping.
   

Keysni yechish varianti. Ushbu keysda bizni qiziqtirayotgan ishlab chiqarishning butun iqtisodiy spektrni xarakterlovchi matritsalarni tuzishimiz kerak, so‘ngra esa ular ustida bajariladigan amallar yordamida berilgan masalaning yechimini olishimiz mumkin. Eng avvalo korxonalarning mahsulotning barcha turlari bo‘yicha ishlab chiqarish unumdorligi matritsasini keltiramiz.
ishlab chiqarish

unumdorligi

1 2 3 4 5


Bu matritsaning har bir ustuni alohida korxonaning mahsulotning har bir turi bo‘yicha kunlik ishlab chiqarish unumdorligiga mos keladi. Bundan kelib chiqadiki korxonada mahsulotning har bir turi bo‘yicha yillik ishlab chiqarish unumdorligi matritsada ustunning har bir korxona uchun yildagi ish kunlari soniga ( ) ko‘paytirishdan kelib chiqadi. Shunday qilib har bir korxonada mahsulotning har bir turi bo‘yicha yillik ishlab chiqarish unumdorligi quyidagi matritsa bilan tavsiflanadi..

Mahsulot birligiga ketadigan xom ashyo harajatlari matritsasi (bu ko‘rsatgichlar shartga ko‘ra har bir korxona uchun bir xil) quyidagi ko‘rinishga ega.
mahsulot turi

1 2 3 4

Korxonalardagi xom-ashyoning har bir turi bo‘yicha kunlik harajat matritsani matritsaga ko‘paytirish bilan aniqlanadi:

Bu yerda satr xom-ashyo turidan nomeriga mos keladigan ustun esa korxonaning nomeriga mos keladi ( ). Masalaning 2-savoliga javobni A_yil matritsa kabi, ya’ni VA matritsa ustunlarini korxonaning yillik ish kunlari soniga ko‘paytirish orqali olamiz bu har bir korxonaning xom - ashyoning har bir turiga yillik talabini beradi.


Xom - ashyo narhi matritsasini kiritamiz U holda har bir korxona uchun xom - ashyoning umumiy yillik zapasi narh matritsasining matritsaga ko‘paytirish orqali hosil qilinadi.

Demak xom - ashyoni sotib olish uchun korxonalarning kreditlashtirish summasi matritsaning elementlari bilan aniqlanadi.