Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd

Ayrim materiallardan foydalanilganda tovush 

bosimini pasayishi 

38-jadval 

Material 

va 

konstruktsiya 

 

Tovushni izolyatsiyalash qobiliyati, dB, oktava 

yulaklarining o’rta geometrik 

chastotalarga nisbati

 

 

125

 

250

 

500

 

1000

 

2000

 

4000

 

8000

 

Yarim g’isht 

qalinligidagi devor

 

38

 

38

 

38

 

47

 

60

 

63

 

-

 

20 mm qalinlikdagi 

organik shisha

 

21

 

28

 

33

 

33

 

33

 

22

 

42

 

4 va 7 mm oynalar 

bilan ikki qavat 

doplat

 

27

 

36

 

41

 

47

 

49

 

55

 

 

20 mm qalinlikdagi 

yogoch-1qipshq 

plitalar

 

23

 

26

 

26

 

26

 

26

 

26

 

33

 

2 mm  qalinlikdagi 

dyuralyumini varag’i

 

15

 

19

 

23

 

26

 

31

 

35

 

 

5 mm qalinlikdagi 

po’lat  varaq

 

25

 

32

 

35

 

36

 

32

 

34

 

-

 

2 va 3 mm 

qalinlikdagi 

dyuralyumini varagi 

28

 

41

 

51

 

55

 

56

 

52

 

55

 

---

 

 

511 

ular orasiga 160 mm 

qalinlikdagi 

qo’yilgan paxta

 

95 mm gipsbeton 

plita

 

32

 

37

 

37

 

42

 

48

 

53

 

 

 

Jadvaldan  ko’rinib  turganidek,  tovush  izolyatsiyasi  shovqin 

darajasini turli chastotalarda o’rtacha 20-50 dB.ga pasaytirish qobiliyatiga 

egadir.  Shuni  e`tiborga  olish  kerakki,  ishlayotgan  qurilmalardan 

chiqayotgan shovqin faqatgina to’sqichlardan emas, balki shovqin manbai 

atrofidagi  turli  tirqish,  konstruktsiya  elementlaridan  xam  o’tadi,  shuning 

uchun  xaqiqiy  izolyatsiya  shovqin  tarqalish  muhitidagi  barcha  yo’llarga 

bog’liqdir.  Akustik  komfort  uchun  mexnat  qilishga  xalaqit  bermaydigan 

yengil musiqa xam foydalidir. U individual reja orqali berilishi va yoshiga, 

didiga,  vaqtga  xos  bo’lshi  kerak.  Kuylarni  ularga  o’rganib  qolgandan 

keyin  almashtirish  maqsadga  muvofiqdir.  Musiqani  atrofdagilarning 

asabiga tegishini xam e`tiborga olib, ulardan extiyotkorlik bilan, shu bilan 

birga, fizkultdaqiqa, dam olish va vaqtinchalik chetlanishlarda foydalanish 

kerak.

 

Ish  zonasi  havosi. 

Ish  zonasining  havosi  atrof-muhitning 

mikroiqlim parametrlariga, ya`ni havo xarorati, namligi va xarakat tezligi, 

xamda  inson  faoliyatiga,  sog’lig’iga,  hisoblash  texnikasining  ishonchli 

ishlashiga  sezilarli  ta`sir  qiluvchi  barometrik  bosimi  va  o’zgarish  tezligi, 

issiqlik  nurlanishlari,  zararli  moddalarning  mavjudligi,  aeroionlar, 

changlarga  asosan xarakterlanadi. Ishlab chiqarish sharoitida ko’rsatilgan 

parametrlarning  yig’indisini  ta`siri  xarakterlidir.  Aloxida  faktorlarning 

yomon  ta`sirida  ishlovchining  tomir  urishi  va  nafas  olishi,  bosimi,  asab 

tizimi yomonlashadi. 

Ishlab  chiqarish  muhitining  mikroiqlimi. 

Mikroiqlim  bo’yicha 

asosiy  me`yoriy  xujjatlar  GOST  12.1.005-88  "Ish  zonasidagi  havoga 

sanitar-gigienik  talablar",  xamda  SanQ  va  M  2.2.3.538-96    “Ishlab 

chiqarish  honasidagi  mikroiqlimga  gigienik  talablar"  hisoblanadi.  Ularda 

yil  fasliga,  bajariladigan  ish  kategoriyasiga,  ishlab  chiqarish  honasining 

issiqlik  chiqarishiga  qarab  xarorat,  havo  xarakati,  nisbiy  namlikning  yo’l 

qo’yilgan va optimal darajalari me`yorlangan. 

VDT  va  XT  joylashgan  honalardagi  issiqlik  manbai  bo’lib, 

hisoblash  texnikasining  qurilmalari,  yoritish  uskunalari,  ishlovchilar, 

xamda  quyosh  radiatsiyasi  hisoblanadi.  Asosiy  issiqlik  manbai  hisoblash 

texnikasining qurilmalari bo’lib, jami issiqlikning o’rtacha 80 %, yoritish 

---

 

 

512 

uskunalari o’rtacha 12 %, , ishlovchilar- 1 %, xamda quyosh radiatsiyasi, - 

6 % beradi. Xira to’suvchi konstruktsiyalardan issiqlik kelishi 1 % tashkil 

etadi. 

Mashina  zallarida  inson  organizmiga  va  hisoblash  texnikasiga 

havoning  nisbiy  namligi  sezilarli  ta`sir  ko’rsatadi.  40%  namlikda  magnit 

lentasining  asosi  sinuvchan  bo’lib  qoladi,  magnit  qalpoqchalarining 

yedirilishi  oshadi,  axborot  tashuvchi  vositalarda  statik  elektr  yuzaga 

keladi, monitor ekrani va honaning ion tarkibi yomonlashadi. 

Ishlovchi  personalga  normal  ish  sharoitlari  yaratish  maqsadida 

ishlab  chiqarish  mikroiqlimining  me`yorlari  belgilangan.  VDT  va  XT 

yordamchi  hisoblangan  ishlab  chiqarish  honalaridagi  ish  joylarining 

xarorat,  havo  xarakati,  nisbiy  namligini  yo’l  qo’yilgan  va  optimal 

darajalari  ishlab  chiqarish  honalarining  sanitar  meyorlariga  mos  kelishi 

kerak.  VDT  va  XT  asosiy  hisoblangan  (dispetcherlik,  operatorlik, 

hisoblash  kabinalari  va  boshqaruv  postlari,  hisoblash  texnikasi  zallari) 

ishlab  chiqarish  honalarida  SanQ  va  M  2.2.2.542-96  ga  asosan, 

mikroiqlimning optimal parametrlari ta`minlanishi kerak. Mikroiqlimning 

optimal  sharoitlari  uzoq  vaqt  va  sistematik  insonga  ta`sir  qiluvchi, 

organizmining  funktsional,  issiqlik  xolatini  saqlash  imkonini  beruvchi  va 

ishlash  qobiliyatini  oshiruvchi  mikroiqlim  parametrlarining  birikmasidan 

iboratdir. 

 

 

 

 

  

39-jadval.