Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd

Kichik 

kuchlanishlarni 

qo’llash.

Elektr 

tok 

havfsizligini         

ta’minlash maqsadida 42V va undan kam bo’lgan kuchlanish qo’llaniladi. 

Inson tanasidan o’tayotgan tok, kuchlanish va tanani qarshiligi bilan 

aniqlanadi.  Qarshilik  orqali  kam  miqdordagi  kuchlanishda,  kam 

miqdordagi tok o’tadi. Agar tok o’tishni proporsional emasligini hisobga 

olinsa bu tok ya’nada kamayadi. 

Ishlab  chiqarish  sharoitlariga  EUU  (PUE)  ikki  kuchlanishni 

qo’llanishni  talab  etadi:  12V  va  36  (42)  V.  Kuchlanish    42V    va  undan 

---

 

 

189 

kam  bo’lgan  yuqori  xavfli  va  ayniqsa,  mahsus  xavfli  sharoitlarda  kichik 

oziqa  manbaini  qo’llanishi  shart  bo’lgan  quyidagi  elektr  uskunalarda: 

dastani  elektr  asboblarini  ikki  qavat  izolyasiyasi  bo’lmagan  holda,  eltib 

yuradigan  yoritkichlarida,  2,5  metrdan  past  joylashgan  maxaliy  stasionar 

chog’lanuvchi yoritkichlarda, yerga ulangan metal konstruksiyalarga tegib 

olishi mumkin bo’lgan sharoitlarda. 

Kichik  kuchlanishlarni  manbalari:  golvanik  elementi  batareyalari, 

akkumlyatorlar, 

vipramitel

 

uskunalari, 

transformatorlar. 

Avto 

transformator  yoki  reostat  orqali  kichik  kuchlanishni  olish  man  etiladi, 

bunga  sabab,  olinayotgan  kichik  kuchlanish  yuqo’ri  kuchlanish  bilan 

chambarchas  bog’liq  bo’ladi.  Ko’pincha  pasaytiruvchi  transformatorlar 

qo’llaniladi.  Boshqa  past  kuchlanishni  manbalari  kichik  qo’llaniladi. 

Pasaytiruvchi  transformatorlarni  qo’llashni  yagona  havfi  –  baland 

kuchlanishni  past  kuchlanishga  o’tib  ketishi  mumkinligi.  Bu  havfni 

kamaytirish  uchun  transformatorni  ikkilamchi  cho’lg’amini  yerga  ulab 

qo’yiladi,  yoki  nollaniladi.  (bitta  simni  uchini  kichik  kuchlanishni 

chulg`amini  o’rta  nuqtasiga  ulanadi)  yoki,  chulg`amlar  orasiga  yerga 

ulangan statistik ekran o’rnatiladi. 

Kichik  kuchlanishni  qo’llash  doirasi  elektrlashtirilgan  dastak 

asboblar (shu jumladan dastak poyalniklar) bilan, xavfli va ayniqsa xavfli 

sharoitlarida esa mahalliy yoritkichlar bilan chegaralangan. 

Lekin  kichik  kuchlanishlarni  (12  va  36  V)  havfsiz  deb  bo’lmaydi. 

Shu kuchlanishida halok bilan tugagan hodisalar ham ma’lum. 10V gacha 

bo’lgan  kuchlanishida  eng  havfsiz  darajaga  yetiladi,  ammo  bunday 

kuchlanishi  qo’llanilishi  ancha  chegaralangan  (dastaki  eltuvchi 

yoritkichlar, radiopriyomlar va o’yinchoqlar).