Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd



Download 4,05 Mb.
Pdf ko'rish
bet594/594
Sana18.01.2022
Hajmi4,05 Mb.
#384971
1   ...   586   587   588   589   590   591   592   593   594
Bog'liq
ХФХ O.R.YULDASHEV

So'z 

boshi

..............................................................................................................

....................3 



 

 

719 



Kirish

  

.......................................................................................................................



................6 

I bob.     



Ob-havo sharoiti va inson faoliyati

 

       I.I.   Tashqi      muhitni   ifloslantiruvchi   moddalar.   Ifloslanish 



        darajasi 

.......................................................................................................................

.............15 

I.2.Odam organizmining   tashqi   muhit   holatini   baholash tizimlari 

.................................15 

I. 3. Inson faoliyatining asosiy turlari 

.....................................................................................20 

II bob.   Ishlab chiqarish muhitining ob-havo sharoiti 

II. 1. Inson organizmining tashqi muhitga 

moslashuvi............................................................27 

II. 2. Ishlab chiqarish mikroiqlimining gigienik 

normalari......................................................30 

II. 3. Mu'tadil ob-havo sharoitini yaratish  chora-tadbiriari 

………………............................35 

II. 4. Ishlab chiqarish mikroiqlimini o'lchash usullari 

............................................................38 

II. 5. Atmosfera havosi tarkibida changlar 

..............................................................................44 

II. 6. Changning zararli ta'siri  

................................................................................................45 

II. 7. Changga qqarshi kurash chora-tadbirlari  

......................................................................49 

II. 8. Atmosfera havosi tarkibidagi chang  miqdorini aniqlash 

...............................................52 

II. 9. Sanoat korxonalandagi zaharlar va zaharlanish 

.............................................................56 

II. 10. Zaharning organizmga tushish yo'llari va taqdiri 

.........................................................58 

II.  11. Ishlab chiqqarish havo muhitida zararli    moddalarning     

yo'l qo'ysa bo'ladigan zichlik miqdorlari 

................................................................................63 

III bob. Sanoat     korxonalarida shamollatish     qurilmalariga  

qo'yiladigan asosiy talablar 

.....................................................................................................68 




 

 

720 



III. 1. Shamollatish 

usullari......................................................................................................69 

III. 2. Tabiiy 

shamollatish...................................................................................................

.....75 

III. 3. Havoni 

mo'tadillashtirish............................................................................................

...79 


III.4.Havoni tozalash va atmosferaga  chiqarib  yuborishni tashkil 

qilish.............................. 79 

III. 5. Avariya shamollatish 

tizimi...........................................................................................81 

III. 6. Mahalliy shamollatish tizimi  

........................................................................................81 

III. 7. Shamollatish qurilmalarini 

ishlatish...............................................................................84 

IV bob   Changlangan havoni tozalash qurilmalari 

        IV.1.Havo tozalash qurilmalariga    qo'yiladigan    asosiy  

talablar........................................86  

IV. 2. Chang tozalash 

kameralari.............................................................................................89 

IV. 3. Matoli 

filtrlar.............................................................................................................

.....91 


IV. 4. 

Siklonlar.........................................................................................................

................95 

V bob.  Shovqindan saqlanish          

5. 1. Shovqin haqida 

tushincha................................................................................................97 

5. 2. Shovqinning zararli ta'siri, 

normalari.............................................................................101 

5. 3. Shovqinni 

hisoblash.......................................................................................................

104 

5. 4. Shovqinga qarshi kurash 



usullari...................................................................................106 

5. 


5. 

Shovqin 


to'suvchi 

qopqoq, 


ekran 

va 


kabinalar..............................................................114 


 

 

721 



5. 6. Shovqinga qarshi shaxsiy muhofaza 

aslahalari..............................................................118 

5. 7. Infra va ultra tovushlardan 

saqlanish.............................................................................119 

VI bob. Sanoat korxonalarini yoritish 

6. 1. Yorug'likning asosiy tavsiflari va o'lchov 

birliklari.......................................................122 

6. 2. Sanoat korxonalarini yoritish 

usullari............................................................................125 

6.3.  Sanoat    korxonalarini    yoritishga    qo'yiladigan    asosiy 

talablar.............................128 

6.4.  Sun'iy yoritish 

manbalari...............................................................................................130 

6. 5. Yoritgichlar va ulami 

joylashtirish................................................................................132 

6. 6. Sun'iy yoritish 

normalari................................................................................................137 

6. 7. Sun'iy yoritilishni 

hisoblash........................:..................................................................143 

6. 8. Tabiiy yoritilish 

normalari.............................................................................................146 

VII bob. Magnit maydonidan saqlanish 

7. 1. Elektromagnit maydonining 

tavsifi................................................................................150 

7.2. O'zgaruvchan elektromagnit maydonining inson organizmiga 

ta'siri.............................152 

7.3. Elektromagnit     maydonining     normalari.     muhofaza 

usullari................................154 

7.4. O'lchov asboblari 

...........................................................................................................158 

7.5. Lazer nurlaridan 

saqlanish..............................................................................................159 

VIII bob. Radioaktiv nurlanishlardan saqlanish. 

8.1. Radioaktiv nurlanishlar va ularning 

xossalari................................................................161 

8.2. Radioaktiv nurlarning inson organizmiga 

ta'siri.............................................................163 

8.3. Nurlanish 

normalari........................................................................................................



 

 

722 



165 

8.4. Radioaktiv nurlanishlarga qarshi kurash chora-

tadbirlari………………………….......168 

8.5. O'lchash asboblari 

..........................................................................................................171 

8.6. Shaxsiy muhofaza aslahalari 

..........................................................................................171 

IX bob. Texnika     vositalarida     xavf-xatarlar     va     ulardan  

muhofazalanish  

9.1. Xavf-xatar haqida tushinchalar va ulanii tahlil 

qilish.....................................................174 

9.2. Xavfhing son 

ko'rsatgichi...............................................................................................181 

9.3. Jarohatlanish, baxtsiz hodisa va kasb 

kasalliklari..........................................................182 

9.4. Sanoat korxonalarida baxtsiz hodisalarni va kasb kasal- 

       liklarini tekshirish va hisobga 

olish.............................……...................................................184 

9.5. Sanoat  jarohatlanishi  va   kasb   kasalliklarini  o’rganish 

usullari................................186 

9.6. Sanoat jarohatlanishi sabablarini tahlil 

qilish.................................................................186 

X bob.    Elektr xavfsizligi 

10.1. Inson tanasiga elektr tokining ta’siri  

...........................................................................192 

10.2. Inson tanasining elektr tokiga ko’satayotgan 

qarshiligi………………………............195  

10.3. Insonni elektr tokidan shikastlanishining asosiy 

omili….............................................198      

10.4. Elektr toki ta’siriga tushib qolishdan himoya 

usullari..................................................201  

10.5. Elektr qurilmalarini himoya 

vositalari………..............................................................211  

XI bob. Elektr himoya vositalari 

11.1. Umumiy 

tushuncalar……………………………….....................................................

243 

11.2. Kuchlanishi 1000Vgacha bo’lgan elektr uskunalariga xizmat vaqtida 



qo’llaniladigan himoya 


 

 

723 



vositalari.........................................................................................................

...........244 

11.3. Kuchlanishi 1000Vgacha bo’lgan elektr uskunalarida xizmat 

doirasida qollaniladigan    himoya 

vositalari….....................................................................................................

..........249 

11.4. Elektr  xavfsizligini tashkiliy chora-

tadbirlari…..........................................................253 

11.5. Elektr tokidan jarohatlanganda birinchi tibbiy 

yordam……………………………....256 

XII bob. Yong’in havsizligi 

12.1. Yong’in havsizligi bo’yicha umumiy 

ma’lumotlar………………………………......262 

12.2. Yong’in va portlash 

sabablari…………………...........................................................264 

12.3. Elektr qurilmalarida yong’inni 

o’chirish………..........................................................268 

XIII bob. Sanoatda xavfsizlik 

vositalari................................................................................272 

13.1. Xavfsizlikni ta'rninlovchi asosiy shartlar 

.....................................................................274 

13.2. Mashinalarning xavili zonalari.. 

...................................................................................276 

13.3. Muhofazalovchi to'siq vositalari 

..................................................................................278 

13.4. Saqlovchi muhofaza vositalari 

.....................................................................................281 

13.5. Blokirovka qurilmalari.. 

...............................................................................................284 

13.6. Signal tizimlari... 

..........................................................................................................287 

13.7.    Yuk    ko'tarish    mashinalarida    ishlaganda   xavfsizlikni 

ta'minlash.. .................289 

XIV bob. Mehnatni muhofaza qilish qonunlari va tashkiliy asoslari 

14.1. Mehnat qilish 

qonunlari................................................................................................292 

14.2.    Mehnatni   muhofaza   qilish   bo'yicha   davlat   

nazorat tashkilotlari va jamoat nazorati.. 

..............................................................................296 



 

 

724 



14.3. Ma'muriyatning xavfsiz va sog'lom ish sharoitini tashkil qilish 

majburiyatlari...........301 

14.4.   Mehnatni   muhofaza   qilishning   nomenklatura   chora-

tadbirlari..........................302 

14.5. Xavfsizlik texnikasi muhandisining 

vazifalari.............................................................304 

14.6.    Mehnatni    muhofaza    qilish    qoidalari,    me'yor    

 va  yo'riqnomalarini buzganlik uchun 

javobgarlik................................................................306 

14.7.   Yo'riqnomalar  o'tkazish  va  ishchilarni  xavfsiz  ishlash 

usullariga 

o'rgatish..........................................................................................................

.......308 

14.8. Mehnatni muhofaza qilish 

kabiiieti.................................................... ..........................311 

XV bob. Sanoat korxonalarini qurish va ishlatishda mehnatni muhofaza 

qilishga qaratilgan chora- tadbirlar        

15.1   Sanoat   korxonalarini  qurish va  ishlatishga qo'yiladigan asosiy 

talablar..................314 

15.2. Mashinasozlik sanoati korxonasini qurish uchun maydon 

tanlash............................................................................................................

........................315 

15.3. Sanoat korxonasi 

hududi...............................................................................................317 

15.4. Sanoat korxonasi xonalari 

............................................................................................318 

15.5. Sanoat korxonalarini suv bilan ta'minlash va kanalizatsiya 

tizimlari ..........................321 

15.6. Yordamchi bino va yordamchi xonalar 

........................................................................323 

XVI bob. Fuqorolar muhofazasi 

16.1. Fuqorolar mufofazasining asosiy 

vazifalari................................................................. 327 

16.2. Bo'lishi mumkin bo'lgan tabiiy ofatlarning qisqacha 

tavsil………....................……. 331 

16.3.   Zilzilalar,   vulqonlar   otilishi   va   yerga   meteoritlarning 

tushishi.........................334 

16.4.  Mo'maqaldiroq, chaqmoq, do'l, qurg'oqchilik va boshqa tabiat 

odisalari....................352 



 

 

725 



16.5. Tabiiy ofatlardan muhofazalanish 

yo'llari....................................................................360 

16.6.Aholini   va   aholi   vashash   hududlarini   tinchlik sharoitda 

favqulodda hodisalar   vaqtida xavfsiziigini 

ta'minlash……………………………….............................................363 

16.7. Kimyoviy xavf 

manbalari.............................................................................................375 

16.8.Radiatsivaga xavfli 

obvektlar.........................................................................................378 

XVII bob. Yong'inni oldini olishga qaratilgan chora-tadbirlar 

17.1.Yonish 

jarayoni..........................................................................................................

....384 

17.2. Yonish 

turlari..............................................................................................................

..385 


17.3.Gazsimon   moddalarning  vonish  va  portlash xususiyat 

lari......................................390 

17.4.Qattiq moddalarning  yonish va   yong’inga    xavflilik 

xususivatlari...........................393 

17.5. Changlarning yonishi va poitlash 

xususiyatlari............................................................394 

17.6.   Sanoat   korxonalariniiig   yongshiga   va   portiashga   

xavfi bo'yicha  

toifa1ari.........................................................................................................

395 


17.7.  Sanoat  korxonulaianni  loyihalash  va  qurishda  

yong'inga qarshi kurash tadbirlari.............................. 

...........................................................400 

17.8. Sanoat korxonasi hududini zonalarga 

ajratish..............................................................403 

17.9. Yong'inga qarshi oraliqlar............. ..... ........... 

……………………………….............404 

17.10. Yong’inga qarshi 

to'siq...............................................................................................405 

15.11. Evakuatsiya 

yo'llari.....................................................................................................405 

17.12.Yong'in  bolgan  xonalardagi   tutunni   chiqanb  

yuborish vositalari 



 

 

726 



.................................................................................................................406 

17.13.   Elektr  asboblari   bilan   ishlaganda   yong'in   

xavfsiziigini ta'mimash.. 

.......................................................................................................407 

17.14   Isitish va shamoliatish 

tizimlari.................................................................................409 

17.15 Issiqiik ajralavchi jihozlarda yong’inni oldini 

olish....................................................410 

17.16 Yashin 

qaytargichlar..................................................................................................

..411 

17.17 Yong’nga qarshi ishlatiladigan texnik 



qurilmalar........................................................412 

17.18  O’t o'chirish 

vositalari.................................................................................................415 

17 19  Karbonat kislotaiar yordamida 

o’chirish.,...................................................................422 

17.20. Maxsus kimyoviy vositalar yordamida 

o'chirish........................................................424 

17.21. Avtomatik o’t o'chirish 

vositalari................................................................................425 

17.22. Yong'inga qarshi kurash xizmatini tashkil 

qilish........................................................426 

XVIII bob. Ish joylarini atstatsiya qilish 

18.1. Ish joylari tizimining takomillashtirilishining uslubiy 

uammolari………….………..428 

18.2. Ish joylarini atstatsiya 

qilish…………………………………………….……………430 

18.3. Ish joylari tizimini mukammallashtirishning uslubiy 

muammolari………………………………………………………………

……..……………….432 

18.4. Ish joylarini atstatsiya qilish 

ob’ekti……………………………………..…….……..435 

18.5. Ish joylarini texnologik va tashkiliy 

ta’minoti………………………………..………440 

18.6. Ish joylari maydonlarini oqilona 

rejalashtirish…………………………………….…441 

18.7. Atstatsiya qilishni tashkiliy va uslubiy 

taminlash…………………………………….429 



 

 

727 



18.8. Ish joylari sonini aniqlash 

usullari…………………………………………..………..444 

18.9. Ish joylari o’tacha yillik sonini aniqlash va hisobga olish 

tartibi…………………………………………………............................

....................……..445 

18.10. Atstatsiya qilishda ish joylarini taxlil qilish 

usullari……..........................................447 

18.11. Ish joylari pasporti…………………………………..451 

XXI- bob Hayot faoliyati xavfsizligi asoslari 

19.1. Hayot faoliyat xavfsizligi asosiy tushuncha va 

ta’riflari…………….............……….461 

19.2. Tavakkal nazariyasining asosiy 

qoida………...............................................…………468 

19.3. Xavfsizlikning tizimli 

taxlili..………………...............................................…………473 

19.4. Faoliyat xavfsizligini boshqarishning uslubiy 

asoslari………………….....…………479 

19.5. Faoliyatni tashkil qiluvchilarga 

ajratsh…..………................................................…..480 

19.6. Faoliyat xavfsizligini ta’minlash prinsip, usul va 

vositalari………............………….482 

19.7. Faoliyat xavfsizligi erganomik 

asoslari……................................................…………488 

19.8. Faoliyat xavfsizligi 

psixologoyasi…………………................................................…498 

19.9. Xavfsizlikni ta’minlashda inson analizatorlari 

roli…...............................................…504 

XX-bob. Videoterminallardagi xavfsizlik 

muammolari…..............................................…..513 

20.1. Kompyuterda ishlash 

xususiyatlari…………………...............................................…517 

20.2. Kompyuterda ishlaganda yuz beradigan zararli va 

xavfli 

faktorlar………………………………….……......................................…

………….521 

20.3.Kompyuterda ishlagandaxavfsizlik sanitary-gigienik, tashkiliy-

texnikaviy, erganomik va proflatik chora-

tadbirlar…….................................................................................................

536 



 

 

728 



20.4. Ish joyida va honada akustika komfortni 

ta`minlash………............................………577 

 

XULOSA…………………………………......................................………



……………....600 

ILOVALAR………………………………………………….................

.......................…...603 

Tayanch so’zlar, iboralar va asosiy 

tushunchalar……………......................................……620 

O’zbekiston Respublikasi Qonun va Qarorlari 

to’plami……........................................……634 

Fovdalanilgan 

adabivotlar.....................................................................................................

.823 


Mundaraja………………………………………………………………

……………...…...825     



Download 4,05 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   586   587   588   589   590   591   592   593   594




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish