Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd

Kopyuterda 

ishlayotganda 

operatorning 

suyak-musgkul 

tizimiga  ta`sirni  kamaytirish  chora-tadbirlari. 

Statik  og’irligi 

sindromining  (US  OS)  profilaktikasi  uchun  va  uning  oqibatlarini  keskin 

kamaytirish,  xamda  operatorni  turg’un  ish  qobiliyatini  ta`minlash 

maqsadida  birinchi  navbatda  uning  antropometrik  va  asabiy-fiziologik 

imkoniyatlariga  mos  keladigan  ish  joyini  to’g’ri  tashkil  etish  kerak. 

AQSHdagi  Mayami  universitetini  ergonomik  izlanishlar  Markazining 

ma`lumotlariga  qaraganda,  yaxshi  tashkil  etilgan  ish  joyi  birinchidan, 

operatorning 

yuqori 

ish 

qobiliyatini 

saqlash 

hisobiga 

mexnat 

unumdorligini  25  %  oshiradi,  ikkinchidan,  insonning  qo’lida  va  boshqa 

tayanch-xarakat  qismlarini  og’rishi  to’g’risidagi  shikoyatlarini  keskin 

kamaytiradi.  USOSga  ketadigan  kam  bo’lmagan  xarajatlarni  qisqartirish 

maqsadida amerikalik yirik kompaniyalar ish joyi uchun ergonomikaning 

va  biomexanikaning  zamonaviy  talablarini  e`tiborga  olgan  maxsus 

qimmatbaxo  jixozlar  sotib  olishga  majbur  bulmoqdalar.  Keyinchalik  bu 

xarajatlar,  albatta  qoplanadi.  Ish  joyining  fazoviy  parametrlari 

operatorning  antropometrik    xarakteristikalaridan  kelib  chiqqan  xolda 

aniqanadi.  O’tirib  bajariladigan  ishda  asosiy  og’irlik  bosh  va  umurtqani 

ushlab  turuvchi  muskullarga  tushadi.  Bunda  badanning  asosiy  og’irligi 

belga  beriladi,  tananing  past  qismida  qon  aylanishini  qiyinlashadi. 

Shuning uchun operator uzoq o’tirib ishlaganida xolatini o’zgartirib turishi 

kerak. Mutaxassislarning fikricha, ko’pchilik odamlar uchun eng qulay ish 

joyi  bo’lib,  uni  eng  kamida  ikki  xolatga  moslashga  imkon  beradigan  ish 

joyi bo’lishi mumkin. Bunda kreslo, klaviatura va monitorning xolati xar 

safar insonning odatlariga va bajarayotgan ishiga mos kelishi kerak. 

O’tirganda  kurak-belning  tabiiy  oldinga  egiluvchanligi  orqa 

egiluvchanligiga  o’zgaradi,  bu  esa  tez-tez  belda  og’riq  paydo  bo’lishiga 

---

 

 

502 

sababchi  bo’ladi,  shuning  uchun  kresloni  konstruktsiyalashda  asosiy 

e`tiborni  bel  qismiga  tayanchni  qilishga  qaratiladi.  Bunday  tayanch 

klaviatura bilan ishlaganda xarakatlar soni katta xajmga etadigan ko’krak 

qismining  xarakatini  osonlashtirish  imkonini  beradi.  Shunday  qilib, 

erganomik  nuqtai-nazaridan,  operator  tanasining  barcha  tayanch-xarakat 

funktsiyalarini  bajaruvchi  qismlarining  optimal  xolatini  ta`minlash  kerak. 

Bu  badanni  to’g’ri  tutish,  umurtqa  pog’onasining  tabiiy  egilishini  va  tos 

suyagini  egilish  burchagini  saqlash,  qattiq  bukilishlar,  boshni  keskin 

burishlar,  muskullarni  chekka  xolatda  bo’lish  zaruratini  bartaraf  etish 

orqali erishiladi. 

GOST 12.2.032-78 "SSBT." O’tirib ishlaydigan ish joylarini tashkil 

etish. Umumiy ergonomik talablar" ga rioya qilgan xolda ishlab chiqilgan 

Sanitar  qoidalarda  ish  paytida  foydalanuvchining  yanada  ratsional  va 

fiziologik  xolatini  belgilovchi  ish  joyi  elemetlarining  gabaritlari,  ularni 

hona  yuzasida  o’zaro  joylashishi,  operatorni  kompyuterning  asosiy  ish 

elementlarigacha  masofasi  (ko’rish  organi-displey  ekrani,  qo’llar-

klaviatura, va x.k.) va boshqa parametrlar reglamentatsiya qilinadi. 

Quyida ergonomik printsiplar asosida ishlab chiqilgan operatorni ish 

joyining 

asosiy 

elementlarini 

Sanitar 

qoidalardagi 

konstruktiv 

parametrlariga talablar keltiriladi.