Keng polosali kuchaytirgichlar

6.4. Analog integral sxemalarning chiqish bosqichlari

(quvvat kuchaytirgichlari)

Chiqish bosqichlarining vazifasi – signalning berilgan (etarlicha katta) quvvatini buzilishlarsiz past omli yuklamaga uzatishni taminlash. Odatda ko’p bosqichli kuchaytirgichlarda ular chiqish bosqichlari ҳisoblanadilar. Kuchlanish bo’yicha kuchaytirish koeffitsienti chiqish bosqichlari uchun ikkinchi darajali parametr ҳisoblanadi. SHu sababli asosiy parametrlar bo’lib quyidagilar ҳisoblanadi: foydali ish koeffitsienti va nochiziqli buzilishlar koeffitsienti K_G.

Foydali ish koeffitsienti chiqish signali quvvatinimanbadan tortib olinayotgan quvvatga nisbatiga teng:

, (6.8)

bu yerda Ichiq.m, Uchiq.m – chiqish kattaliklar amplitudasi, E_M – kuchlanishmanbai, I_O’RT – o’rtacha tok.

Nochiziqli buzilishlar koeffitsienti chiqish signali shaklining kirish signali shaklidan farqini ifodalaydi. Bu farq bosqichning uzatish xarakteristikasining nochiziqligi sababli yuzaga keladi. Kuchaytirgich bosqichi uzatish xarakteristikalari chiqish kattaligini (I_CHIQ yoki U_CHIQ) kirish kattaligiga (I_KIR yoki U_KIR) boғliqligini ifodalaydi..

va K_G kattaliklari ko’p ҳollarda tranzistorning sokinlik rejimi– kuchaytirish sinfi bilan aniqlanadi. SHu sababli quvvat kuchaytirigichlarida qo’llaniladigan kuchaytirgich sinflarini ko’rib chiqamiz.

Uzatish xarakteristikasidagi ishchi nuqta (sokinlik nuqtasi) ҳolatiga ko’ra A, B, AB va boshqa kuchaytirish sinflarimavjud.

A rejimda sokinlik rejimida ishchi nuqta uzatish xarakteristikasi kvazichiziq soҳa o’rtasida joylashadi (6.7 - rasm).


a) b)

6.7 - rasm

Kirish signalining ikkala yarim davri uzatish xarakteristikasining kvazichiziq soҳasida joylashganligi sababli nochiziqli buzilishlar eng kichik (K_G 1%) bo’ladi. Rasmdan ko’rinib turibdiki, agar ; bo’lsa, u ҳolda (6.8)ni o’rniga qo’yib, quyidagini olamiz

, (yani 25 %).

V rejimda sokinlik rejimidagi ishchi nuqta tranzistorning berk ҳolatigamos keluvchi kvazichiziq soҳa chegarasida joylashadi. Tranzistor faqatmusbat yarim davrmobaynida ochiq ҳolatda bo’ladi (6.8 – rasm).

V rejimda K_G 70 % atrofida bo’ladi. (7.1) ifodaga E_M va larni qo’yib, quyidagini ҳosil qilamiz

(yani 78 %).

V rejimda nochiziqli buzilishlarni kamaytirishmaqsadidamusbat yarim davrni, ikkinchisi –manfiy yarim davrni kuchaytiradigan, ikkita kuchaytirgichdan tashkil topgan ikki taktli sxema qo’llaniladi.

AV sinfi A va V sinflari oraliғidagi ҳolatni egallaydi va ikki taktli qurilmalarda qo’llaniladi. Bu yerda sokinlik rejimida bir tranzistor berk bo’lganda, ikkinchisi ochilish arafasida bo’ladi, lekin bu ҳolat asosiy ishchi yarim davrni kichik inertsiyaga ega bo’lgan VAX soҳasiga olib chiqishga imkon yaratadi. koeffitsient A sinfiga nisbatan yuqori, K_G 3 % bo’ladi.


a) b)

6.8 – rasm.