Kegl cc pechat indd

44-MAVZU
ELEKTR TOKI HAQIDA TUSHUNCHA. 
TOK MANBALARI
Jismlarning elektrlanganligini «elektrometr» deb ataluvchi 
asbob yorda 
mida  aniqlash  mumkin  (88-rasm).  Elektrometrning 
yuqori qismiga metall shar o‘rnatilgan bo‘lib, unga metall sterjen 
mahkamlangan. Metall sterjenning ikkinchi uchiga aylana oladigan 
holda strelka o‘rnatilgan. Zaryadlangan tayoqchani metall sharga 
tekkizilsa, tayoqchadagi zaryadlar sharga, undan metall sterjenga va 
strelkaga o‘tadi. Sterjen va strelka bir xil ishorada zaryadlanganligidan 
ular bir-biridan itarilib qochadi va strelka ma’lum burchakka og‘adi.
 
 
 88-rasm. 
89-rasm.
Shunday tajribani qilib ko‘raylik. Ikkita elektrometrni olib, ulardan 
birini zaryadlaylik. So‘ngra ularning sharlarini metall chizg‘ich 
orqali bir-biriga tekkizaylik. Shunda 2-elektrometr strelkasining ham 
ochilganligini ko‘ramiz. Demak, metall sterjen orqali 1-elektrometrdan 
2-elektrometrga zaryadlar oqib o‘tar ekan. Tajribani metall sterjen 
o‘rniga plastmassa sterjen qo‘yib takrorlaylik. 2-elektrometr strelkasi 
joyida qoladi. Demak, plastmassa sterjen orqali zaryadlar oqishi 
kuzatilmas ekan.

---

122
   Tajribadan quyidagi muhim xulosani chiqaramiz.
Moddalar elektr o‘tkazish qobiliyatiga ko‘ra,