Kegl cc pechat indd

Uyga topshiriq
Jadvaldagi zichliklarga ko‘ra jismlarning qanday materialdan 
yasal ganligini aniqlashga harakat qiling.
1. 
Parallelepipeddan tashqari yana qanday shakldagi jismlarning 
hajmini chizg‘ich bilan aniqlasa bo‘ladi?
2. Suyuqliklar zichligini aniqlash usuli haqida taklifingizni ayting.
3. Qanday ko‘rinishdagi moddaning zichligini tashqaridan ta’sir etib 
o‘zgar tirish mumkin?
• 
Qattiq jismga nisbatan «ancha» og‘ir bo‘lgan suyuqlikni 
bilasizmi? Bunday suyuqlikni 3 litrli shisha idishga quyib 
berishsa, ko‘tarib keta olmaysiz. Chunki uning massasi 40 kg 
dan oshib ketadi. Bu suyuqlik – simobdir.
• Quyosh markazida zichlik 16 000 kg/m
3
  ga  boradi  (jadvaldagi 
eng katta zichlikka ega bo‘lgan iridiy bilan solishtiring. 
 = 22 400 kg/m
3
). Yuzasida esa 0,0001
0,00001 kg/m
3
 ga teng. 
Bu esa atrofimizdagi havoning zichligidan 10 
000
100 000 
marta kichik deganidir.
• Yerning o‘rtacha zichligi 5 520 kg/m
3
 ga teng.
2-mashq
1. 3 litrli bankaga to‘ldirib quyilgan sut massasi necha kg bo‘ladi? 
(Javobi:  3,09  kg.)
2. Massasi 18 kg bo‘lgan muz qancha hajmni egallaydi? (Javobi: 20 
litr.)
3. Necha kg o‘simlik yog‘i quyilsa, 0,5 litrli butilka to‘ladi? 
(Javobi: 450 g.)

---

39
4. Qandni piyolaga solib ustidan choy quyilsa tez eriydimi yoki 
oldin choyni quyib keyin qand solinsa tez eriydimi? Javobingizni 
asoslang. 
5. Sutli idishlardan birini sovutkichga, ikkinchisini xonaga 
qo‘yishdi. Ulardan qaysi birining yuzida tezroq qaymoq hosil bo‘ladi?
6. Sinf doskasidagi yozuvni o‘chirish uchun “Lattani ho‘llab artgin” 
deyishadi. Nima uchun?
7. Qishda osib qo‘yilgan kir qotib qolib buklanishi qiyin bo‘ladi. 
Sababi nima?
8. Ovqat sho‘r bo‘lib qolsa, unga yangi archilgan kartoshkani solib 
bir necha daqiqa qaynatilsa, tuzi joyiga kelib qoladi. Nega shunday?