Kegl cc pechat indd

issiqlik bu 
moddani tashkil etgan zarralarning kinetik energiyasidir, degan 
mantiqiy xulosaga kelamiz.
   
Moddalarning yoki jismlarning isitilganlik darajasini ifodalovchi 
kattalik temperatura deb ataladi.
Muzni eritish jarayonida kuzatishlar shuni ko‘rsatadiki, erish paytida 
uning temperaturasi o‘zgarmaydi. Demak, bu paytda unga berilgan 
issiqlik muz tuzili 
shi (strukturasi)ni buzishga sarflanadi. Demak, 
modda issiqligini qisman molekulalar orasidagi potensial energiya 
ham belgilar ekan. Shunday qilib, issiqlik ham energiyaning bir turi 
hisoblanadi. U boshqa energiyalar kabi bir turdan ikkinchi turga 
aylanishi mumkin. Issiqlik miqdori ham boshqa energiya va bajarilgan 
ish kabi joullarda o‘lchanadi!
Ish bajarib issiqlik energiyasini hosil qilish va issiqlik ener-
giyasini ishga aylantirish mumkin bo‘lganligidan, ish va energiya 
cham barchas bog‘langandir.
1. 
Nima uchun arqondan yoki yog‘och ustundan ushlab pastga 
sirg‘anib tushganda qo‘l qiziydi?
2. Nima sababdan avtomobil keskin tormozlanganda g‘ildirakla-
rining rezinasidan kuygan hid keladi?

---

104
3. 
Og‘zi berk idish issiq suvga tushirildi. Idish ichidagi havo 
molekula larining potensial va kinetik energiyalari o‘zgaradimi?
4. Siz o‘qigan qaysi kitobda yoki ko‘rgan kinoda odamlar sun’iy 
ravishda olov hosil qilishgan? Qanday usul bilan olinganligini 
gapirib bering.