O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI NUKUS FILIALI
TELEKOMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARI VA KASBIY TA’LIM FAKULTETI "Kasbiy talim” yo’nalishi
2-kurs Tel.tex 103-20 guruh talabasi Hamroyev Ravshanning
“ Kompyuterni tashkil etish “ fanidan
“ Hisoblashlarni konveyirli tashkil etish ” - mavzusida tayyorlagan
MUSTAQIL ISHI
Topshirdi: Hamroyev Ravshan
Qabul qildi: Xojaniyazova Seregul
Nukus-2022
Reja:
Hisoblash tizimlari.
1. Hisoblash tizimlar Hisoblash tizimi (HT) - bu axborot va hisoblash jarayonlarini birgalikda bajarish uchun bir yoki bir nechta kompyuterlar yoki protsessorlar, dasturiy ta'minot va periferik uskunalar to'plami. Hisoblash tizimida bitta kompyuter bo'lishi mumkin, ammo u ko'p funktsiyali periferik uskunalar bilan birlashtirilgan. Hisoblash tizimining klassik versiyasi ko'p mashinali va ko'p protsessorli versiyalardir. Birinchi hisoblash tizimi hisoblash operatsiyalarini parallel bajarish orqali ish tezligi va ishonchliligini oshirish maqsadida yaratilgan. Hisoblash tizimining elementlari orasidagi signalning tarqalish vaqti elektron davrlarning o'tish vaqtidan sezilarli darajada oshib ketishi mumkin. Shuning uchun fon Neumannning kompyuter tuzilmasining klassik tuzilishiga xos bo'lgan operatsiyalarni bajarishning qat'iy ketma-ket modeli hisoblash tizimining tezligini sezilarli darajada oshirmaydi. Amallar bajarilishining parallelligi tizim tezligini sezilarli darajada oshiradi; shuningdek, ishonchlilikni sezilarli darajada oshirishi mumkin (agar tizimning bir komponenti ishlamay qolsa, uning funktsiyalari boshqasini o'z zimmasiga olishi mumkin) va agar operatsiyalar takrorlanadigan bo'lsa va ularning bajarilish natijalari taqqoslansa, tizimning ishlash ishonchliligi. Zamonaviy hisoblash tizimlari uchun, superkompyuterlar bundan mustasno, foydalanuvchilar uchun axborot xizmatlari, xizmat ko'rsatish va ushbu xizmatning sifati asoslash mezonlari hisoblanadi. Ko'p protsessorli hisoblash tizimlari bo'lgan superkompyuterlar uchun eng muhim ko'rsatkichlar ularning ishlashi va ishonchliligi hisoblanadi. Hisoblash tizimini butun kompyuterlar asosida qurish mumkin - ko'p mashinali hisoblash tizimi yoki alohida protsessorlar - ko'p protsessorli hisoblash tizimi. Hisoblash tizimlari: • bir hil; • bir hil emas. Bir hil hisoblash tizimi xuddi shu turdagi kompyuterlar yoki protsessorlar asosida qurilgan bo'lib, u dasturiy vositalarning standart to'plamlarini, moslama moslamalari uchun standart protokollarni (protseduralarni) ishlatishga imkon beradi. Bir hil bo'lmagan hisoblash tizimiga har xil turdagi kompyuterlar yoki protsessorlar kiradi. Tizimni qurishda ularning turli xil texnik va funktsional xususiyatlarini hisobga olish kerak , bu esa bunday tizimlarni yaratish va ularga xizmat ko'rsatishni sezilarli darajada murakkablashtiradi. Hisoblash tizimlari ishlaydi: • onlayn; • ishlamaydigan rejim (oflayn). Operatsion tizimlar real vaqt rejimida ishlaydi, ular ma'lumot almashishning operatsion rejimini amalga oshiradilar - so'rovlarga javoblar darhol olinadi. Ishlamaydigan hisoblash tizimlarida "kechiktirilgan javob" rejimiga ruxsat beriladi, qachonki so'rovni bajarish natijalari biroz kechikish bilan olinishi mumkin bo'lsa (ba'zida tizim operatsiyasining keyingi sessiyasida ham). Markazlashtirilgan va markazlashmagan boshqaruvga ega bo'lgan hisoblash tizimini farqlang. Birinchi holda, boshqarish maxsus kompyuter yoki protsessor tomonidan amalga oshiriladi, ikkinchidan, komponentlar teng bo'ladi va boshqaruvni o'z zimmasiga olishi mumkin. hisoblash tizimi quyidagilar bo'lishi mumkin: • geografik jihatdan jamlangan (barcha komponentlar bir-biriga yaqin joylashgan); • tarqatilgan (komponentlar ancha masofada joylashgan bo'lishi mumkin, masalan, kompyuter tarmoqlari); • tarkibiy jihatdan bir darajali (ma'lumotlarni qayta ishlashning faqat bitta umumiy darajasi mavjud); • ko'p darajali (ierarxik) tuzilmalar. Ierarxik hisoblash tizimida mashinalar yoki protsessorlar turli darajadagi ma'lumotlarni qayta ishlashga taqsimlanadi; ba'zi mashinalar (protsessorlar) ma'lum funktsiyalarni bajarishga ixtisoslashgan bo'lishi mumkin.
