“Kasbiy ta`lim” kafedrasi

omillar
 
hisoblanar 
ekan:  

 
davlat siyosatining xususiy biznesga bo’lgan munosabati; 
 

 
ommaning madaniyati va uning davlatga bo’lgan munosabati;
  

 
biznesni tashkil etishda psixologik madad berishlik; 
 

 
shaxsning tadbirkorlikka bo’lgan iqtidor va qobiliyatlari.
 
Tadbirkorlik – bu jamiyat hayotidagi xo’jalik, ijtimoiy va boshqa sohalarda  
o’zining tashabbuskorligi, topag’onligi, mustaqilligi, xozir javobligi,  
nostandart qarorga kelishi, tavakkal qilishga va natijalar uchun ma’suliyatni  
o’z bo’yniga olishga tayyorligi yordamida muayyan maqsadlarga  
erishishga qodir shaxsning xususiyatlaridan biridir. 

---

119 
 
Muallif  tadbirkorlik  faoliyatida  muvaffaqiyatga  erishish  uchun  ikki  xil  tarzda 
yondashish  borligini  ko’rsatib  o’tadi.  Uningcha,  birinchidan,  jamiyatda 
tadbirkorlarning  shunday  bir  toifasi  mavjud-ki,  ular  o’zlarining  biznesga  taalluqli 
psixologik sifatlarini aniqlab, shunga mos ravishda faoliyat yuritadilar; ikkinchidan, 
hamma odamlar tadbirkordir, lekin har xil darajada. 
F.Kuzinning
 
 e’tirof etishicha: “Tadbirkor harakat qilar ekan hamisha tavakkal 
qiladi.  Tavakkalchilik  (moliyaviy,  ijtimoiy,  siyosiy,  psixologik  sohalarda)  –  dunyo 
tadbirkorlarini birlashtiruvchi umumiylikdir.  Tadbirkorning siyosiy  rahbardan farqi 
shundaki, u hamisha o’zi harakat qilib, mas’uliyatni his etgan holda, qarorlar qabul 
qiladi.  Tavakkalchilikka  tayyorlik  qobiliyati  har  qanday  tadbirkor  xarakterining 
asosi hisoblanadi”. 
A.Daniyelyans
 
  va  Yu.Platonovlarning  fikricha:  “Muvaffaqiyatga  erishish 
motivasiyasiga 
qarab 
tadbirkorning 
faolligi  aniqlanadi”.  V.Mashkovning
 
 
ta’kidlashicha: “Tadbirkorlik – bu muloqotdir. Muloqot – insonlar o’rtasida o’zaro 
munosabatlar jarayoni bo’lib, doimiy ravishda diqqat-e’tibor talab qiladi. Tadbirkor 
amalga oshirayotgan faoliyati jarayonida boshliqlar, yollanib ishlovchilar va boshqa 
tadbirkorlar  bilan  muomalada  bo’ladi.  Bu  esa  o’z  navbatida  o’zaro  munosabatlar 
shakllanishida  shaxsiy  sifatlar  rolini  e’tirof  etadi.  Tadbirkorlik  va  biznesni  tashkil 
etishdagi  mehnat  motivasiyasini  o’rganishga  bag’ishlangan  izlanishlar  bir  talay 
bo’lib,  xorij  olimlari  ushbu  yo’nalishda  qator  nazariyalarni  ishlab  chiqishgan.  
Shunday  nazariyalardan  biri  (eng  birinchilardan  bo’lgan)  mehnat  motivasiyasi 
haqidagi  F.Teylor  (F.Taylor)  nazariyasidir.    Uni  dastlab  “ilmiy  boshqarish” 
nazariyasi,  deb  atashdi.  Sosiolog  ham,  psixolog  ham  bo’lmagan  Teylor  shaxsning 
xatti-harakatlari  motivasiyasini  mehnat  mazmuni  va  faoliyatga  qo’yiladigan 
talablarning o’sib borishiga qarab tahlil qiladi.  
T.Meyo  qarashlari  ostida  shakllangan