Kasbiy psixologiya

Frantsiya
da  o’quvchilarni  kasb  tanlashga  yo’llash  rasman  uchta  model 
asosida  tashkil  etiladi.  Birinchi  model  XX  asrning  20-yillarida  ishlab  chiqilgan. 
Kasb  tanlashga  yo’llash  ishlari  maktabning  yakunlanish  arafasida  tashkil  etilib, 
bunda  o’quvchilar  ish  beruvchilarni  qidirish  bilan  tashkil  etilgan.  Bundan  asosiy 
maqsad,  salomatligi  uchun  zararli  bo’lishi  mumkin  tibbiy  qarshiliklarni  aniqlash 
bo’lib,  yoshlarning  individual  xususiyatlari  va  ularga  ish  beruvchilar  tomonidan 
taklif etilayotgan kasb xususiyatlari orasidagi moslikni aniqlash.  
Ikkinchi model XX asrning 60-yillarida ustuvor bo’lib, uning asosini ta’limiy 
yo’naltirish.  Kasb  tanlashga  yo’llash  ishlari  maktab  tomonidan  olib  borilgan, 
yagona umumiy ta’lim jarayonini o’z ichiga oladi.  
Eng  keng  tarqalgan  model  esa  uchinchisi  hisoblanib,  uning  asosiy  mohiyati 
o’quvchining  maktabga  qabul  qilinganidan  boshlab  to  uning  jamiyatga  barqaror 
moslashishgacha  bo’lgan  davrigacha  pedagogik  jamoa  tomonidan  ularni  nazorat 
qilib, yo’naltirilib boriladi.  
Frantsiyada, ta’limga va kasb tanlashga yo’llash ishlari alohida olib boriladi. 
Ta’limga  yo’naltirishning  asosiy  vazifasi  o’quvchilarning  qobiliyatlariga  mos 
ta’lim  yo’nalishini  tanlashda  yordam  berish.  Kasb  tanlashga  yo’llashishlari  esa 
o’quvchilar  amalga  oshirishning  real  imkoniyatlarini  hisobga  olgan  holda  kasbiy 

---

137 
 
rejalarni  ishlab  chiqishga  bo’lgan  qobiliyatlari  va  imkoniyatlarini  aniqlashga 
qaratiladi  va  shunday  kasblar  olami  haqida  ma’lumot  berishdan  iborat  bo’ladi. 
Kasb  tanlashga  yo’llash  ishlari  o’qituvchilar,  psixologlar  va  kasb  tanlashga 
yo’llash  xizmati  maslahatchilari  bilan  birgalikda  olib  boriladi.  Bu  jarayon 
o’quvchilarni kasbga yo’naltiruvchi barcha ishtirokchilarning hamkorligi bevosita 
uzviylik tamoyillari asosida olib boriladi.