Kasbiy faoliyatda Axborot xavfsizligi” fani bo`yicha ma`ruzalar matni qarshi 2021-yil

2. Axborot xavfsizligining zaifliklari

Zaifliklar tashkilot aktivlari bilan assotsiyatsiyalangan himoyaning kuchsizliklarini ifodalaydi. Ushbu kuchsizliklar nomaqbul mojarolarga sabab bo‘luvchi bitta yoki bir necha tahdidlar tomonidan foydalanishi mumkin. Zaiflikning o‘zi zarar yetkazmaydi, ammo aktivlarga zarar yetkazishga imkon beruvchi sharoit yoki sharoitlar to‘plami hisoblanadi. Boshqacha aytganda, zaifliklar – tahdidlarning muvaffaqiyatli amalga oshirilishiga imkon beruvchi har qanday omillar. Shu sababli zaifliklarni baholash uchun mavjud xavfsizlik mexanizmlarini identifikatsiyalash va ularning samaradorligini baholash zarur.

3. Axborotning mahfiyligini, yaxlitligini va foydalanuvchanligini buzish usullari

Barcha xujumlar Internet ishlashi prinsiplarining qandaydir chegaralangan soniga asoslanganligi sababli masofadan bo‘ladigan namunaviy xujumlarni ajratish va ularga qarshi qandaydir kompleks choralarni tavsiya etish mumkin. Bu choralar, haqiqatan, tarmoq xavfsizligini ta’minlaydi.

Internet protokollarining mukammal emasligi sababli tarmoqdagi axborotga masofadan bo‘ladigan asosiy namunaviy xujumlar quyidagilar:
- tarmoq trafigini taxlillash;
- tarmoqning yolg‘on obektini kiritish;
- yolg‘on marshrutni kiritish;
- xizmat qilishdan voz kechishga undaydigan xujumlar.
Tarmoq trafigini taxlillash. Serverdan Internet tarmog‘i bazaviy protokollari FTP (Fayllarni uzatish protokoli) va TELNET (Virtual terminal protokoli) bo‘yicha foydalanish uchun foydalanuvchi identifikatsiya va autentifikatsiya muolajalarini o‘tishi lozim. Foydalanuvchini identifikatsiyalashda axborot sifatida uning identifikatori (ismi) ishlatilsa, autentifikatsiyalash uchun parol ishlatiladi. FTP va TELNET protokollarining xususiyati shundaki, foydaluvchilarning paroli va identifikatori tarmoq orqali ochiq, shifrlanmagan ko‘rinishda uzatiladi. Demak, Internet xostlaridan foydalanish uchun foydalanuvchining ismi va parolini bilish kifoya.
Axborot almashinuvida Internetning masofadagi ikkita uzeli almashinuv axborotini paketlarga ajratadi. Paketlar aloqa kanallari orqali uzatiladi va shu paytda ushlab qolinishi mumkin.