Касбий педагогика. Касбий психологияси шахсда касбга доир билим, кўникма

Вазиятли масалалар ечиш 
1-масала 
Маълумки, педагогика институти юксак даражада билимли ўқитувчиларни, ўз фани 
бўйича ҳар қандай назарий масалани мустақил ижодий ҳал қилишга қодир кишиларни 
тайёрлаши керак. Шу мақсадда I курсда рус тили ва адабиёти факультети-нинг 
студентлари «адабиётшуносликка кириш» деб аталган даст-лабки курсни тинглайдилар. 
Курснинг вазифаси,— деб ёзади Н. К. Асеев,— студентларда адабиётнинг спецификаси, 
унинг жа-миятда тутган ўрни тўғрисида, ривожланиш қонуниятлари ҳақида асосий 
тасаввур хосил қилишдан иборат. Бундай билимлар шу-нинг учун керакки, студентлар 
тарихий-адабий ^урс билимларини чуқурроқ идрок этадилар, бадиий асарларни анализ 
қилиш мала-касини ўрганадилар, у ёки бу ходисаларга тўғри баҳо бериш ма-хоратинн 
эгаллаб оладилар»**. Бу курс студентларда адабиётнинг назарий масалаларига қизиқиш 
уйғотиши, уларда адабиёт-шуносликка оид ижодий тафаккур қилишда мустақилликни 
ривожлантириши керак. Шу билан бирга, авторнинг таъкидлаши-ча бу курс олий мактаб 
остонасига биринчи марта қадам қўйган студентлар учун жуда мураккаб ва қййин курс 
ҳисобланади. 
Саволлар 
1. Фикрингизча студентлар учун бу курс қийинлигининг са-баблари нимада? 
2. Адабиётшуносликка хос ижодий тафаккурнинг моҳияти ни-мадан иборат эканини 
тушунтириб беринг? 
3. Студентларда адабиётшуносликка хос мустақил ижодий тафаккурни ривожлантирмоқ 
учун назарий тайёргарлик ҳамда адабиёт назарияси масалаларига ғоят катта қизиқиш-
зарур экан-лигини исботлаб беринг. 
2-масала 
Совет Иттифокида ҳар бир йигит ва қиз «гарантияланган иш олиш хуқуқига, шу 
жумладан, ўзларининг лаёқатларига, коби-лиятларига, касб-хунар малакаларига, 
билимларига мувофик ра-вншда ва"жамият эҳтиёжларини ҳисобга олган ҳолда касб, 
маш-ғулот ва иш танлаш ҳуқукига эгадирлар»
2
. Касб танлаш фақат шахсий эмас, балки 
катта ижтимоий аҳамиятга эга бўлган иш сифатида қаралади. Шунинг учун ҳам касб 
танланаётганда фа-қат ким бўлиб етишиш масаласи эмас, балки қакдай киши бўлиб 
етишиш масаласи хам хал қилинади. Социалистик жамият бўл-ғуси мутахассислари 
ўзларининг касбий тайёргарлик кўриш жа-раёнидаёқ бўлғуси касблари бўйича 
махоратга эга бўлиб бориш-ларидан манфаатдордир. 
Педагогик фаолият — жамият катта аъзоларининг амалга оширадиган фаолият тури 
ҳисобланса, уларнинг профессионал мақсади эса ўсиб келаётган ёш авлодга тарбия 
беришдир
3
. Уқи-тувчининг педагогик маҳорати — бу ўқитувчида мавжуд шахсий 
фазилатларнинг, ундаги билимлар, кўникма ва малакаларнинг синтезидир
4
. 
Уқитувчининг педагогик маҳоратини шакллантириб бориш ҳар бир студент шахсини 
бўлғуси ўқитувчи ва мураббий сифатида тарбиялаб бориш иши билан узвий боғликдир. 
Саволлар 
1. Узини мактабда ишлаш учун яхшироқ тайёрлаш мақсади-да педагогик ўқув юртида 
таълим олаётган студент қандай шахс сифатларига эга бўлмоғи керак? 

---

103 
2. Нима сабабдан бўлғуси ўкитувчилар — студентлар педаго-гик махоратини 
шакллантириш уларнинг шахсини тарбиялаш иши билан таркибий боғлиқ эканлигини 
тушунтириб беринг.