Касб-ҳунар таълими тизимини инновацион ривожлантириш, педагог кадрларнинг малакасини ошириш ва уларни қайта тайёрлаш

 
5-расм. Назорат ва тажриба-синов гуруҳларидаги 
 талабаларнинг касбий компетентлик даражалари диаграммаси 
Тажриба-синов натижаларининг ҳаққонийлигини аниқлаш учун К. Пирсон 
томонидан таклиф этилган 

2
(hii-квадрат) мезонидан фойдаландик.
 
2-жадвал 

2
- мезони учун ишчи жадвал 
 
Даража- 
лар 
Ўзлаш- 
тириш 
кўрсат- 
кичлари 
(часто- 
таси) 
f
E
Ўзлаш- 
тириш 
кўрсат-
кичлари 
(часто- 
таси)
f
k 
Ўзлаш- 
тириш 
кўрсат- 
кичлари 
(часто- 
таси)
f ‘ 
E
( %) 
Ўзлаш- 
тириш 
кўрсат-
кичлари 
(часто- 
таси)
f ‘ 
k
( %) 
(
f’ 
E
- 
f ‘
k
) (
f '
E
- 
f ‘
k
)
2
(
f '
E
- 
f ‘
k
)
2 
f ‘ 
k
паст 
12 
37 
10,5 
31,4 
-20,9 
436,81 
13,91 
ўрта 
67 
59 
58,8 
50 
8,8 
77,44 
1,54 
40,7 
31,4 
44 
50 
15,3 
18,6 
40,4 
10,5 
46,5 
58,8 
13,1 
30,7 
0
10
20
30
40
50
60
70
Бошида 
Охирида 
Бошида 
Охирида 
Бошида 
Охирида 
Назорат гуруҳи 
Тажриба-синов 
гуруҳи 
Паст 
Ўрта 
Юқори

---

20 
юқори 
35 
22 
30,7 
18,6 
12,1 
146,41 
7,87 
∑ 
f
E
=114
∑
f
k
=118
100 ( %) 
100 ( %)
0 

2
≈ 23,32
Ҳисоблашлар натижалари асосида 
2
emp


23,32 эканлиги аниқланди. 
Тадқиқотимизда эркинлик даражаси 

= С-1= 3-1= 2 ва бу эркинлик даражаси 
учун 

2 
– мувофиқлик мезони махсус жадвали бўйича 95 % ишночлилик 
оралиғи учун 
2
%
95
krit

= 5,99, 99 % ишончлилик оралиғи учун эса 
2
%
99
krit

= 9,21 
қийматлар тўғри келади.
Тадқиқотимиз натижаларини математик-статистик усул ѐрдамида қайта 
ишлаш 
2
emp


2
%
99
krit


2
%
95
krit

тенгсизлик ўринли эканлигини тасдиқлайди. 
Яъни, 23,32

9,21

5,99. Бу эса эришилган самарадорлик статистик жиҳатдан 
тўғри дейишимизга асос бўлди.
 
 
ХУЛОСА 
 
1. Касбий компетентлик тушунчаси ва унинг мазмун-моҳиятини очиб 
беришда ватанимиз ва хорижий педагог олимларнинг фикрлари ўрганилиб, 
касбий компетентлик бўлажак касб таълими ўқитувчисининг меҳнат бозорида 
ўз ўрнини топишида, рақобатбардошлигини таъминлашда муҳим аҳамиятга эга 
эканлиги аниқланди.
2. Бўлажак касб таълими ўқитувчиларини педагогик ва касбий билимлари 
интеграцияси асосида касбий-педагогик компетентлик тушунчаси мазмунини 
ўрганиш орқали ҳамда педагог олимларнинг касб таълими ўқитувчисининг 
касбий компетентлиги бўйича илмий тадқиқотлари ва хорижий манбалар 
асосида “компетенция”, “компетентлик”, “педагогик компетентлик”, “касбий- 
педагогик компетентлик”, “касбий компетентлик” тушунчаларининг мазмун-
моҳияти бугунги кун нуқтаи назаридан таҳлил қилинди, касб таълими 
ўқитувчисининг касбий компетентлиги компонентлари ва омиллари асослаб 
берилди.
3. Бўлажак касб таълими ўқитувчиларида касбий компетентликни
ривожлантиришнинг психологик-педагогик жиҳатлари таҳлили асосида
Дизайн (костюм) таълим йўналиши зарурий мазмуни ва бакалаврларнинг 
тайѐргарлик даражасига қўйиладиган талабларга таянган ҳолда махсус касбий 
компетенциялар белгиланди. 
4. Касб таълими ўқитувчисининг эгаллаши зарур бўлган махсус касбий 
компетенциялари ва шахсий сифатларини мувофиқлаштириш асосида Дизайн 

---

21 
(костюм) таълим йўналиши бўйича бўлажак касб таълими ўқитувчисининг 
касбий компетентлиги тузилмаси ишлаб чиқилди. 
5. Бўлажак касб таълими ўқитувчиларининг касбий компетентлигини 
ривожлантиришда шахснинг индивидуал психологик хусусиятлари (диққат, 
кузатувчанлик, ҳиссиѐт, идрок, хотира, тафаккур, тасаввур, фантазия, ирода) 
ҳамда муҳим шахсий сифатлари (ҳамкорлик қила билиши, зиддиятларни ечиш, 
ташаббускорлик кўрсатиш, ўз зиммасига масъулият олиш, гуруҳ ишини ташкил 
этиш ) муҳим омил эканлиги аниқланди.
6. Умумкасбий ва ихтисослик фанларининг интеграцияси ҳамда касбий 
компетентликни ривожлантириш босқичлари асосида мақсад, мазмун, 
педагогик жараѐн ва натижани ўз ичига олган касбий компетентликни 
ривожлантириш модели ишлаб чиқилди.
7. Умумкасбий ва ихтисослик фанларини интеграциялаш ҳамда ўқув-
методик таъминотини оптималлаштириш, мустақил, амалий ва ижодий 
фаолиятга йўналтиришда эвристик, ривожлантирувчи, креатив, интерактив 
методларини тизимлаштириш асосида Дизайн (костюм)) таълим йўналиши 
бўйича касб таълими ўқитувчисининг касбий компетентлигини ривожлантириш 
методикаси такомиллаштирилди. 
8. Касб таълими йўналишлари битирувчилари касбий тайѐргарлик 
даражаларини ташхислашда компетенциявий талабларнинг параметрлари ва 
сифат кўрсаткичлари асосида касбий компетентликни баҳолаш мезонлари 
такомиллаштирилди. 
9.
Педагогик тажриба-синов натижалари муаллиф томонидан ишлаб 
чиқилган касбий компетентликни ривожлантиришга қаратилган методика ва 
ўқув-методик 
таъминот 
самарали 
экани, 
бўлажак 
касб 
таълими 
ўқитувчиларининг касбий компетентлик даражалари ошганлигини кўрсатди.