Kasb-hunar maktabi payvandlash brikmalari defektoskopiyasi

6.1-jadval

	Legirlovchi elementlarning belgilanishi
Nomi		Elementning Mendeleyev davriy	Metalni markalashdagi
		sistemasidagi shartli belgisi	belgisi
Azot		N	A*
Niobiy		Nb	B
Volfram		W	V
Marganets		Mn	G
Mis		Cu	D
Selen		Se	Е
Kobalt		Co	K
Molibden		Mo	M
Nikel		Ni	N
Bor		B	R
Kremniy		Si	S
Titan		Ti	T
Vanadiy		V	F
Xrom		Cr	X
Aluminiy		Al	Yu

* Yuqori legirlangan po‘latlarda belgi oxirgi markasini qo‘yish mumkin emas
Chiqarilgan har qaysi sim partiyasida sertifikat bo‘lishi ke­ rak. Unda sim qaysi zavodda ishlab chiqarilgani, simning nomi va po‘lat markasi, po‘latning kimyoviy tarkibi, sinash natijalari, vazni va boshqa zarur ma’lumotlar ko‘rsatiladi. O‘zini-o‘zi himoya qiladigan, ya’ni yaxlit legirlangan sim bi­ lan himoya muhitsiz (ochiq yoy bilan) payvandlash usuli ishlabchiqilgan va muvaffaqiyat bilan qo‘llanmoqda. Bu usul uchun qo‘llanadigan maxsus elektrod simlari metalining tarkibida qay­ taruvchi va turg‘unlashtiruvchi elementlar bo‘ladi. Payvandlashda marganets va kremniyning kuyib ketishi ularning sim metalidagi miqdori ko‘pligi hisobiga kompensatsiyalanadi. Elektrod simidagi aluminiy, titan, sirkoniy va seriy payvandlash vannasining yaxshi oksidsizlanishini ta’minlaydi va shlakka o‘tib ketuvchi birikma­ lar hosil qiladi. Bundan tashqari, bu elementlar azotning ta’siri­ ni neytrallaydi. Seriy va sirkoniyning kiritilishi chok metalining zarbiy qovushqoqligini va plastikligini oshiradi. Ular shuningdek, payvandlash jarayonining barqaror bo‘lishiga va metalning kam­ roq sachrashiga ko‘maklashadi. Bu usul bilan karbonat angid­ rid gazi muhitida to‘g‘ri qutbli o‘zgarmas tok bilan payvandlash mumkin, bu esa eritib qoplash koeffitsientini hamda payvand­ lash unumdorligini ancha oshirishga imkon beradi. Bu usulda payvandlash uchun Ñâ–20ÃÑÒÞA va Ñâ–15ÃÑÒÞÖÀ rusumli simlar ishlatiladi.ÃÎÑÒ 7871–75
«Alumin va alumin qotishmalaridan tayyor-langan payvandlash simi» aluminiy va uning qotishmalarini pay­ vandlash uchun ishlatiladigan 14 xil simlarini namoyish etadi, bulardan:– toza aluminiylar uchun ÑâA97, ÑâA85T, ÑâA5;– aluminiy-marganets qotishmalari uchun ÑâAÌö;– aluminiy-magniy qotishmalari uchun ÑâÀÌã3; ÑâAÌã4; ÑâÀÌã5; ÑâÀÌã 6; Ñâ1557; ÑâÀÌã61; ÑâÀÌã63;– aluminiy-kremniy qotishmalari uchun ÑâAK5; ÑâAK10; Ñâ1201.Payvand sim 0,8 mm dan 12,5 mm gacha diametrda ishlab chiqariladi.ÃÎÑÒ 16130–90
«Mis va mis asosli qotishmalaridan tash-kil topgan payvandlash uchun simlar va chiviqlar» mis va uning qotishmalarini payvandlash uchun qo‘llaniladigan 17 xil payvand­ lash simlari (M1; M1r; MÑð1; MÍÆ5–1; MÍÆKT5–1–0,2–0,2; ÁðKMö3–1; ÁðAMö9–2; ÁðX0,7; ÁðXÍT; ÁðÍÑð; ÁðÀÆìö10–3–1,5; ÁðOÑ4–3; ÁðOÔ6,5–0,15; Ë63; ËO60–1; ËKÁO62–0,2–0,04–0,5; ËK62–0,5) va 5 xil chiviqlar (M1ð; M2ð; ËÌö58–2; ËÆMö59–1–1; ËOK59–1–0,3) turlarini namoyish etadi. Simlar diametri 0,8 mm dan 8 mm gacha bo‘lib, 14 turdagi diametrlardan iborat. 6 va 8 mm li chiviqlar mavjud. Payvandlash simlari mis va uning qotishmalari singari belgila­ nadi, ya’ni raqamlar va harflar shunday belgilanadi.

4--Mavzu: Payvandlash uchun elektrodlar,

Reja

1. 
   Qoplanadigan simni qisqacha tavsifi
   
2. 
   Eritib qoplanadigan elektrodlar
   
3. 
   Donador va quyma qattiq qotishmalar
   
4. 
   Kislota qoplamali elektrodlar
   
5. 
   Asosiy qoplamali elektrodlar
   

.

				8.2-jadval