Karyera tomonlarining barqarorligini shakllantirishda ekranlashtiruvchi yoriqni olish usulini ishlab chiqish

DAVLAT KORXONASI
NAVOIY KON-METALLURGIYA KOMBINATI
NAVOIY DAVLAT KONCHILIK INSTITUTI

Qo'lyozma huquqlari bo'yicha

UDK 622.235

Toshmurodov Elyor Dehqonovich

"KARYERA TOMONLARINING BARQARORLIGINI SHAKLLANTIRISHDA EKRANLASHTIRUVCHI YORIQNI OLISH USULINI ISHLAB CHIQISH"

Mutaxassisligi 5A 540203 - " ochiq konlarni ishlab chiqish

foydali qazilmalar"

Dissertatsiya

texnika fanlari magistri darajasini olish uchun

Ish kafedra yig'ilishida ko'rib chiqildi va himoya qilishga yo'l qo'yiladi.

Boshliq. "Konchilik ishi" kafedrasi: ilmiy rahbar:
________ t. f. N. To'xtashev A. B. __________ prof.
"____" ____________ 2021 shahar "____" ____________ 2021 shahar

Navoiy-2021

dissertatsiyasi annotatsiyasi
Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati. Jahonda murakkab kon-geologik sharoitdagi ochiq usulda konlardan foydali qazilmalarni qazib olishda ularning toʼliq qazib olinishini taʼminlash, korxonaning texnik-iqtisodiy koʼrsatkichlarini yaxshilash va konchilik ishlarini xavfsiz olib borilishini taʼminlash uchun karer bortlarning va ularning elementlarining samarali konstruktsiyalari turgʼunligini ishonchliligini taʼminlash lozim. Karerlar bortlarining qiyaligining old qismida portlatish ishlarini olib borishda ularning yaxlitligi buziladi, yoriqlar rivojlanadi va massiv zaiflashadi. Kam brizantli portlovchi moddalarni (PM), oraliq detonator va maxsus konstruktsiyali zaryadlarni qoʼllash chegara oldi maydoniga dinamik taʼsirni kamaytirish imkonini beradi. Biroq, ularni qoʼllash maydalashga sarflanadigan xarajatni oshishiga olib keladi va bir qator hollarda talab etiladigan oxirgi natijalarni taʼminlamaydi. Koʼplab tadqiqotlarga qaramay, oʼrta va chuqur karerlarda konning gidrogeologik va kon-texnik sharoitlarining murakkabligi va turli xilligi tufayli bortlarning oxirgi chegaraviy holatida turgʼunligini oshirish muammosi oxirigacha yechilmagan va uni hozirda yechish muhim ahamiyat kasb etadi.
Bugungi kunda dunyoda, ochiq kon ishlarida pogʼonalarni qiyalashda konturli portlatishni qoʼllash sohasida katta yutuqlarga erishilmoqda va bu boʼyicha ilmiy izlanishlar olib borilmoqda. Biroq bu borada, konturli portlatishda, quduqli PM zaryadlarining parametrlarini takomillashtirish, shuningdek, pogʼonalarni qiyalashning ratsional texnologiyasini tanlashda hamda prognozli baholash bilan bogʼliq bir qator muhim masalalar hal etilmagan. Shu bilan birga, burgʼulab portlatish ishlarining parametrlarini tanlashda, karer bortlarining barqarorligi talablari yetarlicha hisobga olinmaydi. Shunga koʼra, burgʼulab portlatish texnologiyaini hisobga olgan holda, konturorti massivining butligini taʼminlash, kon ishlarini olib borishda xavfsizlikni tasarruf etish hamda ochish ishlarining hajmini kamaytirish uchun konturli portlatish parametrlarini takomillashtirish va konning chegara konturida pogʼonaning yanada mustahkam, keskin qiyaliklarini hosil qilish, karer bortlarinining barqarorligini boshqarish metodlarini ishlab chiqish boʼyicha ilmiy tadqiqot ishlarini olib borish zarurati taqazo etmoqda.