Kartografiya va geovizuallashtirish



Download 5,08 Mb.
Pdf ko'rish
bet10/143
Sana31.12.2021
Hajmi5,08 Mb.
#213978
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   143
Bog'liq
GE-UZ Cartography and Geovisualization Safarov E UZ

 
1.5. Kartalarning tasnifi  
Kartalar  g‗oyat  ko‗pvaxilma-xildir.  Kartalarni  hisobga  olish,  saqlash  va 
boshqa maqsadlar uchun ular tasniflanadi. Kartalarni ilmiy asosda tasniflash ularni 
alohida  turlariga  xos  bo‗lgan  xususiyatlarni  va  qonuniyatlarni  o‗rganishni 
osonlashtiradi.  Shuningdek,  u  kartografik  ishlab  chiqarishni  tashkil  etishda  o‗z 
aksini topadi va uning ishini samarali yo‗lga qo‗yishda yordam beradi, kartalarning 
kataloglarini  tuzish,  ularni  kartalar  saqlanadigan  xonalarda  sistemali  ravishda 
joylashtirish  va  saqlash  uchun  zarur,  va  nihoyat,  kartalar  saqlanadigan  joylar, 
masalan, kutubxonalar uchun u ayniqsa muhim. Zero, tasniflash kerakli kartalarni 
tezda  qidirib  topishni  va  ularni  foydalanuvchilarga  o‗z  vaqtida  etkazib  berishni 
ta‘minlaydi.  Kartografik  xizmatga  avtomatlashtirishni  joriy  etish  uchun  barcha 
turdagi kartografik asarlar, albatta, tasniflangan bo‗lishi lozim. 
Geografik  kartalarni  tasniflashda  ularda  tasvirlangan  hududning  maydoni, 
kartaning  masshtabi,  mazmuni,  maqsadi,  matematik  asosi,  davri,  nashr  qilingan 
joyi,  yili,  tili  va  boshqa  xususiyatlari  asos  qilib  olinishi  mumkin.  Lekin  ko‗rsa-
tilgan  belgilardan  geografik  kartalarning  mazmuni  va  xarak-terini    belgilovchi 
dastlabki to‗rtta belgi ancha muhimdir. 
Har qanday ilmiy tasnif qator mantiqiy talablarni qoniqtirishi kerak:  
Birinchidan  –  umumiy  tushunchadan  xususiy  tushunchaga  o‗tishda  (keng 
tushunchani  ancha  tor  tushunchalarga  bo‗lib  yuborishda  darajama-daraja  borish) 
ketma-ketlik bo‗lishi shart.  
Ikkinchidan  –tasnifning  har  bir  pog‗onasida  bo‗lishning  aniq    ma‘lum 
belgisini qo‗llash kerak.  
Uchinchidan  –keng  tushunchani  ancha  tor  tushunchalarga  bo‗lgan  paytda 
ularning umumiy yig‗indisi keng tushuncha  hajmiga mos kelishi kerak. 


 
 
20 
Tasnifning  har  bir  pog‗onasida  ajratilgan  guruhlar    o‗zaro  bir-biridan  aniq 
farqlanishi  kerak.  Lekin    tasnif  qancha  maydalansa,    amalda  bu  talabni  amalga 
oshirish shuncha qiyinlashib boradi. 
Hamma  turdagi  kartografik  asarlarni  to‗plovchi  va  ularni  saqlovchi 
muassasalar  dastlab  ularni  shakliga  (formatiga,  bichimiga)  ko‗ra  guruhlarga 
ajratadi,  bunda  geografik  kartalar,  atlaslar,  relef  kartalari  va  globuslar  alohida 
tasniflanadi.  Kartografiya  rivojlanishi  bilan  geografik  kartalarni  tasnif  qilish  ham 
o‗zgarib va takomillashib boradi.  

Download 5,08 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   143




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish