Kartografik chizmachilik va kompyuter grafikasi fanidan amaliy ishlarni bajarish bo

Ishning maksadi
. Akademik shriftni grafik tarzda ifodalashga oid 
nazariy bilim va amaliy ko‗nikmalar hosil qilish. 
Shriftning xususiyatlari.
Shrift to‗g‗ri, kontrastli (keskin farq
qiladigan), oyoqchasi bilan tasvirlanadi. Asosiy element qalinligining 
birlashtiruvchiga nisbati 5:1 ga teng. 
Asosiy elementning qalinligi harf balandligining 1/6 tashkil qiladi. 
Oddiy harf kengligining balandlikka nisbati 4:6 ga teng. "Bir yarimli" 
harflar mavjud: SH, Q, M, D, YU kabi harflar. Bu shrift asosiy element 
qalinligining yarmiga har ikki tomonga qaratilgan chiziqli oyoqchaga ega. 
Ingichka elementlar uchburchak yoki tomchiga o‗xshagan nuqta shaklidagi 
oyoqcha bilan tugallanadi. T, F, E harflari uchun o‗ziga xos qulfak, G, Q 
harflari uchun taqa, S, O, C, harflari uchun esa o‗qsimon elementning 
mavjudligi xarakterlidir. Kichik xarflar a, b, e, r, h, f, d ko‗rinishlari 
bo‗yicha o‗zlarining katta (bosh) harflaridan farqlanadi. 
g, y, j, q
harflarining chetga chiqib turgan elementlari qator balandligining 
taxminan yarmini tashkil qiladi. Harflar oralig‗i oddiy harf kengligining 
yarmidan kam bo‗lmasligi zarur. 
Ishning bajarilish tartibi. 
Ishni maketga mos holda mazkur 
shriftning namunasiga qarab bajariladi. Shriftni chizish ketma ketligi 

---

13 
kesma yarim qalin shrifti bilan bir xil. Asosiy e‘tiborni oval va yarim oval 
shakllarning xarakterli elementlarning (oyoqcha, qulfak va boshqalar) 
puxta bajarilishiga qaratish lozim. Ovallarni chizish yoki yordamchi 
nuqtalarni qo‗yish va ular bo‗yicha harflarning tashqi konturini chizishdan 
boshlash kerak; keyin ovalning ichiga vertikal chiziqlar chiziladi.
A B D E F G X I J K L 
M N O P Q R S T U V Y 
Z O‗ CH SH 
a b d e f g x i j k l m n o
p q r s t u v y z o‗ ch sh 
6.1-shakl. Akademik shrift. 
Shriftlar 75° qiya qilib ham yoziladi, harflarning asosiy elementlari 
bo‗lib to‗g‗ri shtrix hamda ovalning qismi hisoblanadi. Oddiy harf
kengligining balandlikka nisbati 6:10 teng. Bu shriftda barcha xarf va 
raqam elementlarining qalinligi bir xil va bosh harf balandligining 1/10 
qismiga teng. Harflar orasidagi masofa balandlikning 2/10 qismiga teng 
o‗lchamga ega; yon chiziqlari o‗zaro parallel bo‗lmagan harflar orasidagi 
masofa yarmiga kamaytirilishi mumkin. a, b, g, d, e, r, i, y, p, sh, q, s, t, f 
singari kichik harflar shu harflarning bosh shaklidan boshqacha yoziladi. 
b, d, t harflari qatorusti, g, j, f harflari esa qatorosti elementiga ega, bu 
ularni qatordan bosh harflar o‗lchamigacha chiqarib yozilishini talab etadi. 
Kichik harflar balandligi bosh xarflar balandligining 7/10 ni tashkil qiladi. 
Harflarni shrift namunasiga qarab egri chiziqli millimetrovkada 
bajarish, so‗ng format qog‗oziga maketdagidek chizish tavsiya etiladi. 
Harflarning qiyaligini chiqarish uchun qalam yordamida 1 sm oralab 
yordamchi chiziqlar chizish lozim. 
A B D E F G X I J K L M N
O P Q R S T U V Y Z O‘ CH SH 

---

14 
a b d e f g x i j k l m n op q 
 r s t u v y z o‘ ch sh 
6.2-shakl.