Kartashunoslik


Kartografik proeksiyalar xususiyatlari



Download 4,76 Mb.
Pdf ko'rish
bet119/257
Sana17.01.2022
Hajmi4,76 Mb.
#381313
1   ...   115   116   117   118   119   120   121   122   ...   257
Kartografik proeksiyalar xususiyatlari 
Geografik  to’r  geometriyasida  to’rtta  muhim  xususiyat  mavjud:  (1) 
parallellar  har  doim  parallel,  (2)  parallellar  teng  joylashgan,  (3)  uzunlik 
meridianlari qutblarda uchrashadi, (4) meridianlar va parallellar har doim to’g’ri 
burchak  hosil  qilib  kesishadi.  Kartalar  proeksiyasini  bajarish  uchun  sharsimon 
to’rni  yassi  yuzaga    o’tkazishning  minglab  usullari  bor,  biroq  hech  qaysi  karta 
proeksiyasi  yuqoridagi  to’rtta  xususiyatning  hammasini  birdaniga  saqlab 
qolmaydi. Bu barcha xususiyatlarni bitta kartada aks ettirish mumkin emas ekan, 
kartograflar  boshqasi  hisobiga  qaysi  xususiyatni  saqlab  qolishni  hal  qilishlari 
kerak bo’ladi. Karta to’ri sistemasiga yaqin tadqiqotlar bu to’rtta xususiyatlarga 
ta’sir  etadi  va  bizga  hududdagi  eng  katta  va  eng  kichik  miqdordagi  xatolarni 
aniqlashga yordam beradi. 
Garchi  bu  yo’nalishdagi  kartalar  haqiqatda  tayyorlanmagan  bo’lsa-da, 
muayyan proeksiyalar to’r chiziqlari qisqartirilishi va keyin to’g’irlanishi mumkin 
bo’lgan tekis yoki yassi yuzada (tekis proeksiya), silindr (silindrsimon proeksiya) 
yoki  konus  (konussimon  proeksiya)  kabi  geometrik  shakllarda  proeksiyalanishi 
uchun  shaffof  yer  shari  ularning  ichki  qismiga  joylashtirilib  ko’rsatilishi  mumkin 
(3a-s-rasm).  Bugungi  kunda  karta  proeksiyalari  yuzadagi  geografik  to’rga 
moslashtirish  uchun  kompyuterdan  foydalangan  holda  matematik  jihatdan 
rivojlangan.  Kartani  yaratishda  muqarrar  geografik  to’rdagi  xatoliklar  kartada 
tasvirlanadigan  joy  xususiyatlari  va  ayrim  tavsiflari  geometriyasiga  ta’sir 
ko’rsatishi mumkin.
1
 
 
 
 
A) yassi proeksiya 
 
                                                           
1
  Robert  E.Gabler,  James  F.  Peterson,  L.  Michael  Trapasso.  Essentials  of  Physical  Geography.  2007.    p.  41-42 
/www.brookscole.com 


 
98 
 
 
b) silindrik proeksiya 
 
s) konusli proeksiya 
3-rasm. 
Proeksiyalarning  turlari:  (a)  yassi,  (b)  silindrsimon  shakllar,  va  (s) 
konussimon proeksiya. Garchi bashorat har doim shunday ishlab chiqilmaydi, ular 
shaffof shardan yorug’likni o’tkazish orqali ko’rsatilishi mumkin. 
 

Download 4,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   115   116   117   118   119   120   121   122   ...   257




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish