Karavaevning tadqiqotlarida Mirzachoʻl o’zlashtirish 98-20 guruh talabasi

Karavaevning tadqiqotlarida Mirzachoʻl o’zlashtirish

98-20 guruh talabasi

Ochilov Iskandar

Tadqiqotchi olim V.F.Karavaevning yozishicha, Mirzacho’l hayotsiz, quyoshning jazirama issig’i tufayli o’simliklar sariq-qo’ng’ir rang olgan, qurib, cho’l shamoli ta’sirida uchib yurardi, ayrim joylarda sho’rlangan va ochiq maydonlar ko’rinib turar edi.
Bilamizki Mirzacho`lning yerlarida hamma yoqni jizg`anak qiladigan, oftob uradigan hamda jonzod yashamaydigan sharoda savdogarlar to`nda o`tib olishga majbur edi.
Cho`lni yozgi oftobi va qishki qor sovug`i qadimgi vaqtlarda majusiylar Quyoshga iltijo qilishga majbur etganini haqidagi afsonalarni tug`dirishgan

O’rta Sirdaryo havzasi Markaziy Osiyo tarixida muhim o’rin tutgan makonlardan biridir. Bir tomondan So’g’d va Baqtriya, ikkinchi tomondan Choch va Farg’ona oralig’ida joylashganligi tufayli bu hudud butun shimoliy O’rta Osiyoning ijtimoiy-iqtisodiy va etnomadaniyatida muhim rol O’ynagan. Ushbu hududda topilgan eng qadimgi manzilgohlar muste davriga (140-40 mln. yil avval) oid bo’lib, Jizzax, Shahrixon, O’ratepa, Xovatog atroflarida aniqlangan. Ulardan biri Shahrixonsoy va Sho’rbuloqsoy havzasida joylashgan ko’pqatlamli muste manzilgohi Jarqo’ton bo’lib, qadimgi odamlar tomonidan uzoq muddat foydalanilgan.

• O’rta Sirdaryo havzasi Markaziy Osiyo tarixida muhim o’rin tutgan makonlardan biridir. Bir tomondan So’g’d va Baqtriya, ikkinchi tomondan Choch va Farg’ona oralig’ida joylashganligi tufayli bu hudud butun shimoliy O’rta Osiyoning ijtimoiy-iqtisodiy va etnomadaniyatida muhim rol O’ynagan. Ushbu hududda topilgan eng qadimgi manzilgohlar muste davriga (140-40 mln. yil avval) oid bo’lib, Jizzax, Shahrixon, O’ratepa, Xovatog atroflarida aniqlangan. Ulardan biri Shahrixonsoy va Sho’rbuloqsoy havzasida joylashgan ko’pqatlamli muste manzilgohi Jarqo’ton bo’lib, qadimgi odamlar tomonidan uzoq muddat foydalanilgan.

Arxeologik tadqiqotlarning ko’rsatishicha, Xo’jamushkentsoy, Mug’olsoy, Tog’obsoy, Sarmichsoy havzalarida aholi bundan 3000 yillar oldindan istiqomat qilishgan. O’troqlashgan aholiga taalluqli bo’lgan qo’rg’on va qal’alar soni massivda 20 dan ortiq. Ularning paydo bo’lishi turli tarixiy davrlarga oiddir. A.A.Gritsina ma’lumotiga ko’ra, Qizili massivida o’troq hayot eramizdan avvalgi VII-VI asrlardan boshlab, so’nggi bosqichi esa XII-XIII asrlarni o’z ichiga oladi.

• Sugʻoriladigan yerlar maydoni 1921-yilda 20 ming ga, 1924-yilda 50 ming ga, 1928-yild 67 ming ga gacha yetdi. Mirzachoʻlga respublikaning aholisi zich tumanlaridan oilalar koʻchirib keltirildi, yangi yirik sovxozlar (1924-yilda "Paxtakor", 1929-yil "Malik", 1927-yilda "Boyo-vut") tashkil etildi. 1939—40 yillarda 60 ming ga shoʻr bosgan va botqoqlashgan yerlar oʻzlashtirilib, ekin maydoniga aylantirildi. 1941-yildasugʻoriladigan yerlar maydoni 90 ming ga boʻldi. Qayroqqum suv ombori qurilishi bilan Mirzachoʻlning suv bilan taʼminlanishi yaxshilandi. 1956-yil sugʻoriladigan yerlar 205,5 ming ga ga yetdi.

E'tiboringiz uchun rahmat!!!

• E'tiboringiz uchun rahmat!!!