Карантин ва кузатиш. Машғулотни ўтказилиш жойи, жиҳозланиши

ЭҚИБ ва ЭҚХО ташкилий структураси.

Хозирги вақтда фавқулотта вазиятнинг тиббий санитария оқибатларини муваффақият билан тугатиш учун ФМ тиббий хизмат тизимида қуйидаги ёрдам бўлинмалар мақжуд.

1. 
   Санитария дружиналари.
   
2. 
   Ихтисослашган шошилинч тиббий ёрдан инфекцион бригада (ИШТЁИБ).
   
3. 
   Санитария профилактика бригадаси.
   
4. 
   Эпидемияга қарши ихтисослаштирилган бригада (ЭҚИБ).
   
5. 
   Эпидемияга қарши харакатчан отряд (ЭҚХО).
   

ЭҚИБ – эпидемияга қарши ихтисослашган бригада ўлатга қарши станция қошидаги харакатчан тузилма бўлиб ва Республикамиз ахолисини эпидемияга қарши таъминоти учун мўлжалланган. ЭҚИБ шахсий таркибий ва моддий таъминот билан таъминлаш ташкиллаштирувчи ЎҚС хисобидан бўлади.
Вазифаси:

1. 
   ЭҚИБ карантинли юқумли касалликларкўпайиши шароитида шу жумладан фавқулотта вазиятда ишлашга доимий тайёргарлигини таъминлаши.
   
2. 
   Касаллик чақирувчини лабаратор диагностикаси ва юқумли касаллик пайдо бўлганда уни яккалаш ва тугатишга қатнашиш.
   
3. 
   Шахсий таркибнинг назарий ва амалий билимини ривожлантириш.
   
4. 
   ЭҚИБ шахсий таркибини режали махсус тайёргарлигини амалга ошириш замонавий махсус ва шошилинч профилактика методларини амалий ўзлаштиришга қаратилган.
   

Ташкилий таркиб:

1. 
   Бошқарма – 2 киши, бошлиқ ва бошлиқ ёрдамчиси.
   
2. 
   Эпидемиологик бўлим – 8 киши: бўлим бошлиғи – ЭҚИБ бошлиқ мовини 1; врач–эпидемиолог–2; врач–инфекционист–1; зоолог–паразитолог–1; эпидемиолог ёрдўамчиси (лабарант) –2; дезинфектор.
   
3. 
   Бактериологик бўлим–23 киши; бўлим бошлиғи-1; врач бактериолог-5; лабарант-9; лаборант–овқат пиширувчи–1; лабарант хизматчиси–4; автоклавшик–1; мухандис–механик–2.
   

Жами ЭҚИБ–33 киши. Хайдовчилар сони автотранспорт сонига қараб беглиланади.
0
ЭҚХО – эпидемияга қарши харакатчат от0ряд оммавий жабрланиш ўчоқларида эпидемияга қарши табдирлар учун мўлжалланган ва тинчлик даврида 1 тоифали вилоят СЭС ва эпидемик йўналишидаги илмий–тадқиқот институти қошида ташкил топади.
Таркиб:

1. 
   Бошқарма–3 киши; бошлиқ–эпидемиолог, алоқачи ва хайдовчи.
   
2. 
   3 та бўлимлар.
   

А) Санитар–эпидемиолог–7 киши. 2та врач эпидемиолог, биттаси бўлим бошлиғи; битта врач–эпидемиолог–паразитолог; 1–врач–инфекционист; 1–врач овқат санитарияси бўйича; 1–врач коммунал–санитария бўйича ва хайдовчи.
Б) Дезинфекцион бўлим–11 киши; бошлиқ врач–эпидемиолог–дезинфекция сохасида мутахассис ва 10 киши дезинфектор хайдовчилар.
В) Лаборатор бўлим–18 киши; бошлиқ врач–бактериолог ва 3та бўлимчалар.

1. 
   бактериологик–7 киши; 2та лабарант бактериолог; 1та лабарант–паразитолог; 2та лабарант–батериолог; 2та санитар ва 2та хайдовчи:
   
2. 
   санитар–кимёвий–4 киши; 1та мухандис кимё ёки врач–токсиколог; 2та лабарант–кимё ва 1та санитар.
   
3. 
   Радиацион–6 киши; 1 та мухандис–радиолог ёки врач–радиолог; 1 та техник дозиметрист; 2та лабарант дозиметрист; 1та санитар ва хайдовчи.
   

Жами: ЭҚХО нинг 39 киши: 3та ДДА; 3та ДДП; автолабаратория ва бошқа техникалар.


6.2. Амалий қисм.
“Бaктeриoлoгик (биoлoгик) ўчoқдa эпидeмиягa қaрши тaдбирлaр” мaвзуси бўйичa тaълим бeришнинг янги пeдaгoгик технологиялари сцeнaрийси.
“Думaлoқ стoл” усули
Усул талабаларнинг илк билимларни назорат қилиш учун хам, ўтилган материалларни мустахкамлаш учун хам қўлланиши мумкин.
Гурухни 2-3 тадан қилиб кичик гурухларга (КГ) бўлинади ва хар бир кичик гурух талабаларига саволлар ёзилган варақларни тарқатиб, 1-2 дақиқа давомида берилган саволга ёзма жавобни ёзиш ва бу варақни бошқа гурух талабаларига ўтказиш ва бошқа гурухдаги талабаларнинг варақларини олиш ва у ердаги саволга жавоб бериш вазифаси берилади ва х.к. Шундай қилиб, агар 6 та кичик гурухча ташкил қилган бўлса (битта столда 2 тадан талаба), хар бир варақдаги саволга 6 тадан жавоб ёзилган бўлиши керак. 12 дақиқадан сўнг ўқитувчи тарқатилган варақларни йиғиб олади ва хар бир варақдаги жавобларни овоз чиқариб ўкийди хамда жавобнинг тўғри ёки нотўғрилигига қараб жавоб берган кичик гурух талабаларига баҳо қўяди. Ишни осонлаштириш учун хар бир кичик гурухни рақамлар билан белгилайди. Шунда олинган жавобларга мувофиқ уларга баҳо қўйиш осонлашади. Қайси гурухдаги талабалар 6 та саволга тўғри жавоб берган бўлсалар юкори балл оладилар, 4 ёки 5 та саволга тўғри жавоб берганлар эса "яхши", 3 та саволга тўғри жавоб берганлар "қониқарли", 3 тадан кам саволга тўғри жавоб берганларга эса "қониқарсиз" баҳо қўйилади.

Мавзу саволлари кўрилгандан сўнг гуруҳ гуруҳчаларга бўлинади. Гуруҳчаларга сунъий нафас олдириш ва юрак фаолиятини оддий усулда тиклаш топшириғи берилади. Гурухчалар жовобларини ёзма усулда дафтарларида баён этишади. Ажратилган вақтдан сўнг сардорлар ўзларининг жавобларини ўқиб беришади ва амалларни кўрсатишади. Хар қайси гурухча жовобини бошқа гурухдаги талабалар ва ўқитувчи мухокама қилишади, баҳо қўйишади. Баҳо назарий томондан талаба олган баҳосига қўшилади, ўртача арифметик миқдор топилиб, у талаба дафтарига ва жаридага қўйилади.

6.3. Аналитик қисм.
Талабалар амалий машғулот дарсида олган билимларини ва дарсга мустақил таёрланишда олган билимларини солиштирма тахлил ўтказишлари мумкин.


6.4 Кичик гурухларда ишлаш қоидаси.

1. 
   Талабалар ишни бажариши учун зарурий билим ва малакаларга эга бўлишлари керак.
   
2. 
   Гурухларга аниқ топшириқлар берилиши керак.
   
3. 
   Кичик гурух олдига қўйилган топшириқни бажариш учун етарли вақт ажратилади.
   
4. 
   Гурухлардаги фикрлар чегараланмаганлиги ва тазйиққа хақида огохлантирилиши зарур.
   
5. 
   Гурухчалар иш натижаларини қандай тақдим этишини аниқ билишлари,ўқитувчи уларга йўриқнома бериши лозим.
   
6. 
   Нима бўлганда хам мулоқотда бўлинг ўз фикрингизни аниқ намоён этинг.
   

7. Малака, кўникма ва билимларни текшириш усуллари.

• 
  Оғзаки;
  
• 
  Ёзма;
  
• 
  Вазиятли масалаларни ечиш;
  

8. Жорий бахолаш механизмлари.

Ўзлаштириш % ва балда	Баҳолар	Талабанинг иш тавсифи
91-100%	Аъло “5”	Жавоб юқори даражада бўлганлиги учун. Амалий ишни юқори даражада бажарганлиги, маъруза дафтари тўлиқ ёзилганлиги учун.Мустақил хулоса ва қарор қабул қилиш, ижодий фикрлай олиш,мустақил мушохада юритиш, ТМИ ни юқори савияда тайёрлаб интернет манбаларидан фойдаланган бўлса.
86-90%	Аъло “5”	Жавоб тўғри,қўшимча адабиёт бўйича,амалий машғулотни тўғри бажарганлиги,маърузалар тўлиқ ёзилганлиги учу, қўйилган саволлар тўлиқ ёритиш, лекин 1-2 қўпол бўлмаган хатога йўл қўйилиши.Мустақил тахлил қилиш.ТМИ тайёрлашда фаннинг охирги ютуқларидан фойдаланган бўлса.
81-85%	Яхши “4”	Саволлар тўлиқ ёритилмаслиги аммо тўғри,дастурга мос келадиган,амалий ишларни бажаришда фаол қатнашганлиги,маъруза дафтари борлиги.Вазиятли масалалар тўғри ечиш,лекин жавоб тўлиқ ёритилмаслиги,2-3 та хатоларга йўл қўйиши.ТМИ ни тайёрлашда интернетдан фойдаланган бўлса.
71-80%	Яхши “4”	Саволлар тўғри,лекин тўлиқ ёритилмаслиги жавоблар ўрта даражадан юқори. Вазиятли масалаларга тўлиқ жавоб бермаслиги,амалий ишларни бажарганлиги,маъруза борлиги,учун ТМИ ни тайёрлашда адабиётлардан фойдаланганлиги учун.
61-70%	Қониқарли “3”	Саволларнинг ярми хатоларга йўл қўйилган холда ёритиш.Жавобда аниқ хатоликлари бўлгани,амалий ишда иштирок этиши. Маъруза дафтари борлиги,вазиятли масалаларни ечишда хато йўл қўйилганида.ТМИ ни тайёрлашда умумий маълумотларга эга бўлса.
55-60%	Қониқарли “3”	Камчиликларга йўл қўйилган ўртача даражали паст бўлган жавоби,амалий ишни бажаришда пассив қатнашган,маъруза дафтари бўлмагани учун.ТМИ ни тайёрлашда хатоларга йўл қўйилганида.
54% ва ундан паст	Қониқарсиз “2”	Саволларнинг бир қисми ёритилган хатолар билан. Вазиятли масалаларни ишлай олмаганида,дарсни мухокамасида қатнашмаганида,амалиёт ва маъруза дафтари бўлмаганида. ТМИ ни тайёрламаган холатда қўйилади.

9. Машғулотнинг хронологик харитаси.

№	Машулот босқичлари	Машғулот шакли	Давомийлиги (мин)
1	Кириш,талабалар давоматини аниқлаш,мавзуни асослаш		5
2	Амалий машғулот мавзусини мухокама қилиш	Ёзма сўров тушунтириш	40
3	Мухокамага якун ясаш		5
4	Талабаларга мавзуни ўзлаштириш учун,белгиланган кўргазмаларнитақдим этиш,улардан фойдаланиш бўйича кўрсатмалар ва тушунтириб бериш		15
5	Талабаларни мустақил ишини тақдими		10
6	Талабаларнинг ўзлаштирган назарий билимлари ва амалий натижаларини мухокама қилиш ва машғулот мақсадига еришганлик даражасини хисобга олган холда гурух фаолиятини бахолаш	Оғзаки сўров ёзма	10
7	Ўқитувчининг хулосаси.Хар бир талаба фаолиятини 100. баллик тизим бўйича бахолаш ва еълон қилиш. Талабаларга вазифа бериш.	Ахборот, мустақил тайёрланиш учун саволлар	5

10. Мустақил тайёрланиш учун саволлар

1. 
   Эпидемияга қарши тадбирлар.
   
2. 
   Бактериологик ўчоқни яккалаш ва тугатиш.
   
3. 
   Бактериологик разведка ва реал воситаларни индикация қилиш.
   
4. 
   Аҳоли орасида санитария синовини ўтказиш.
   
5. 
   Бактериал ўчоқда дезинфекция ишларини ўтказиш.
   
6. 
   Аҳоли орасида санитария тушинтириш ишларини ўтказиш.
   
7. 
   Карантин ва обсервация тадбирлари.
   
8. 
   Эпидемияга қарши ихтисослашган бригада
   

11. Адабиётлар.
Асосий

1. 
   Руководство по медицинской службе гражданской обороны. А.И.Бурназян. М-1983г
   
2. 
   Учебное пособие по медицинской службе гражданской обороны. П.Н.Сафронов. М-1973г
   
3. 
   Гражданская оборона. Учебное пособие. В.Н.Завьялов. 1989г.
   

Қўшимча:

1. 
   Сборник медицинских и нормативных материалов по организации экстренной медицинской помощи в ЧС. Под общей редакцией зав.мин здравоохранение РУ. Б.У.Юлдашева. Т-1997г
   
2. 
   Медицинская помощь населению в очагах поражения. ЛИ.Горелов. В.И.Дубровин. М-1982г
   
3. 
   Ҳозирги замон шароитларида фуқоро мудофасининг долзарб муаммолари. ЎРФВВ; фуқоро муҳофазаси институти.