Kanali mahsuloti

@ImtihonJavoblari2021Uz 

kanali mahsuloti 

 

 

14 

 

 

 

chiqilgan  va  bu  jarayon  yangi  –  Vena  geosiyosiy  davrining  boshlanishiga 

sababchi bo‘lgan. Rossiya, AvstroVengriya, Britaniya, Germaniya, Fransiya va 

Usmoniylar  imperiyasining  siyosiy  mavqelarining  ortishi  va  ular  o‘rtasida 

dunyoni  bo‘lib  olishga  bo‘lgan  siyosiy  raqobatning  kuchayishi;  XIX  asr 

oxirlarida  AQSH  va  Germaniyaning  iqtisodiy  jihatdan  tez  sur’atlar  bilan 

rivojlanishi;  Germaniya,  Avstro-Vengriya  va  Italiyaning  siyosiy  jihatdan 

birlashuvi  natijasida  Uchlar  ittifoqining  yuzaga  kelishi;  Fransiya,  Angliya  va 

Rossiyaning  esa  Antanta  ittifoqiga  birlashuvi;  ikki  ittifoq  o‘rtasida  yuzaga 

kelgan Birinchi jahon urushining Uchlar ittifoqi mag‘lubiyati bilan tugashi bu 

davrning  muhim  geosiyosiy  voqeliklari  hisoblanadi.  1919-yil  28-iyun  kuni 

Fransiyaning  Versal  shahrida  Birinchi  Jahon  urushi  tugashi  munosabati  bilan 

shartnoma imzolanishi bilan geosiyosatda Versal davri boshlandi. Shartnomaga 

ko‘ra,  Fransiyaning  kontinental,  Angliyaning  esa  dengizdagi  qudratli 

imperiyalarga  aylanishi;  Germaniya,  Avstro-Vengriya,  Rossiya  va  Turk 

imperiyalarining  inqirozga  uchrashi;  1917-yil  oktabridan  boshlab  jahonda  ilk 

sotsialistik tuzumga ega bo‘lgan respublikalar ittifoqining paydo bo‘lishi; jahon 

davlatlari orasida AQSH siyosiy va iqtisodiy mavqeining kuchayishi; 1939-yilda 

Ikkinchi jahon urushining boshlanishi ushbu davrga xos asosiy tarixiy voqeliklar 

hisoblanadi.  1945-yil  Germaniyaning  Potsdam  shahrida  Ikkinchi  jahon  urushi 

tugashi munosabati bilan Potsdam shartnomasining imzolanishi bilan to‘rtinchi 

geosiyosiy  davr  boshlandi.  Dunyoda  biopolyar  (ikki  qutbli)  holatning  yuzaga 

kelishi:  Sobiq  Ittifoq  va  uning  tarafdorlari  kontinental,  AQSH  va  uning 

tarafdorlari  esa  dengizdagi  qudratli  davlatlarga  aylanishi;  ikki  qudratli  blok 

o‘rtasidagi  sovuq  yadroviy  urush  xavfi  ning  yuzaga  kelishi  mazkur  davrdagi 

asosiy siyosiy jarayon hisoblanadi. 1991-yil 8-dekabr kuni Belarusdagi Belovej 

Pushchasi qo‘riqxonasida SSSR davlati rasman tugatilishi munosabati bilan  

Belovej  shartnomasining  imzolanishi  hozirgi  davrda  eng  so‘nggi  geosiyosiy 

bosqichning boshlanishiga turtki bo‘ldi. Uning o‘rnida 12 ta mustaqil davlatning 

yuzaga  kelishi  va  ularning  MDH  tarkibida  birlashuvi;  jahonda  sotsialistik 

tuzumning yemirilishi; Yevropaning bir qator davlatlarida (GFR, Yugoslaviya, 

Chexoslavakiya)  yuz  bergan  siyosiy  o‘zgarishlar;  NATO  harbiy  bloki 

mavqeyining  kuchayishi  kabilar  davrga  xos  asosiy  siyosiy  o‘zgarishlar 

hisoblanadi.  Aytib  o‘tilganidek,  bu  davr  hali  o‘z  nihoyasiga  yetgan  emas. 

Bundan  kelib  chiqadiki,  Belovej  davriga  xos  bo‘lgan  yana  bir  qator  siyosiy 

o‘zgarishlar yuz berishi mumkin.  

  

2. «Buyurtmaxona»  va  «Karst»  atamalarining  mazmun-mohiyatini  tushuntiring. 

Buyurtmaxona  –  ayrim  tabiiy  obyektlar  va  landshaftlarni  saqlab  qolish,  takror 

ko‘paytirish va tiklash uchun mo‘ljallangan muhofaza etiladigan tabiiy hudud yoki 

suv  havzasi.  Ularning  hududida  ayrim  tabiiy  resurslardan  foydalanishga,  tabiatga 

kuchli ta’sir ko‘rsatmaydigan xo‘jalik faoliyatiga ruxsat beriladi. Qo‘riqxonalardan 

farq  qilib,  buyurtmaxonalarning  maydonlari  yer  fondidan  ajratib  olinmaydi. 

Buyurtmaxonalar  doimiy  va  vaqtincha  bo‘ladi.  Vaqtincha  buyurtmaxonalar 

ko‘pincha  ovchilik  xo‘ja-liklarida  ov  qilinadigan  hayvon  va  qushlarning  sonini 

tiklash  va  ko‘paytirish  maqsadida  ma’lum  muddatga  tashkil  qilinadi.  Muhofaza 

qilinayotgan turlarning o‘rtacha soni tiklangandan keyin cheklov bekor qilinadi va 

buyurtmaxona  yana  ov  qilinadigan  joyga  aylanadi.  Keyingi  yillarda  botanik, 

---