Камчиликлар: мазмун бўйича

KIRISH

Hozirgi kunda jamiyatni rivojlanishining zamonaviy bosqichi fan, texnika va texnologiyani rivojlanishining innovasion modellariga o’tish bilan xarakterlanadi. Bunda esa kompyuter, informasion va telekommunikasion texnologiyalar katta ahamiyatga ega bo’ladi. Bunday sharoitda ta’lim jarayonini takomillashtirish va uning samaradorligini oshirish muammosi muhim va dolzarb masalalardan biri bo’lib hisoblanadi.

Ana shunday masalalardan biri ta’lim jarayonini mukammallashtriish uchun, zamonaviy o’qitish texnologiyalaridan keng foydalanish uslubiyatini yaratishdir. Hozirgi kunda o’quv jarayonida o’qitish texnologiyalaridan masofadan o’qitish tizimidvan foydalanish muhim ahamiyatga ega bo’lmoqda. Masofadan o’qitish jarayonini boshqarishning asosiy vazifasi shu jarayonni xarakterlovchi ko’rsatkichlar bo’yicha ta’lim jarayonini takomillashtirish va uning samaradorligini oshirishdan iboratdir. Masofadan o’qitishning zamonaviy modellari asosida boshqarishning sifatiy va miqdoriy ko’rsatkichlarini baholash modellarini yaratish va ularning algoritm va dasturiy vositalarini o’quv jarayoniga tatbiq etish bugungi kunning dolzarb vazifalaridan biridir.

Ayni vaqtda o‘quv jarayoniga zamonaviy axborot-kommunikatsiya va pedagogik texnologiyalarini, elektron darsliklar hamda multimediya vositalarni keng joriy etish hisobiga mamlakat maktablari, kasb-hunar kollejlari va litseylarida, oliy ta’lim muassasalarida ta’lim berish sifatini tubdan yaxshilash, ta’lim muassasalarining o‘quv-laboratoriya bazasini eng zamonaviy o‘quv va laboratoriya uskunalari, kompyuter texnikasi bilan mustahkamlash, shuningdek, o‘qituvchilar va murabbiylarning mashaqqatli mehnatini moddiy hamda ma’naviy rag’batlantirishning samarali tizimini shakllantirishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Zamonaviy axborot texnologiyalarining ta’lim va tarbiya ishlarida qo‘llanishi mavjud bo‘lgan ayrim tushunchalarni ham mazmunan, ham mohiyatan qayta ko‘rib chiqishni taqozo etdi. Shu bois tarbiya jarayonlarini tashkil etishda kompleks yondashuvni amalga oshirish boshlandi. Ta’lim va tarbiya ishlar jarayoni murakkab jarayon bo‘lib, unda ta’lim muassasasining jamoasi, murabbiy va kursantlarning o‘zaro munosabatidagi yaxlitlik ta’minlanadi. Endilikda ushbu jarayon elektron tarbiya resurslari – rasmiy Veb-saytlar, elektron formatdagi adabiyotlar, audio va video materiallar, virtual laboratoriyalar, o‘rgatuvchi kompyuter dasturlari bilan uyg‘unlashib bormoqda. Bu vaziyatda ta’lim-tarbiya jarayonlari ko‘proq kursantning ichki imkoniyatlari, intellektual salohiyati, axborotni qabul qilish va o‘zlashtirish qobiliyatlariga bevosita bog‘liq bo‘lmoqda.

Ta’kidlash joizki, ta’lim va tarbiya elektron resurslari pedagoglar imkoniyatlarini oshiruvchi vosita bo‘lib xizmat qiladi, lekin ular pedagog o‘rnini bosa olmasligi tabiiy. Ma’lumki, pedagogik tadqiqotlarda ko‘proq didaktikaga, ya’ni o‘quv materiali mazmunini asoslashga, o‘qitishning tashkiliy shakllari va metodlariga qaratiladi. O‘qitish jarayoni didaktik tamoyillarga – o‘quv materialining izchilligi va tizimliligi, ko‘rgazmaliligi, tushunarliligi, ilmiyligiga asoslanadi. Elektron ta’lim va tarbiya resurslar ham qayd etilgan tamoyillar asosida yaratiladi. Ular an’anaviy tarbiyaviy faoliyatning ketma-ketligi va izchilligini inkor etmaydi, balki uning mazmunini zamonaviy kompyuter texnologiyalari asosida to‘ldiradi. Shu sababdan, axborot texnologiyalari vositalarini ta’lim muassasalarining ta’lim va tarbiya ishlar tizimiga joriy etish jarayoni integrativ xarakterga ega.