Kambag‘allik chegarasi nima?

Iste`mol xajmi (yiliga o'rtacha bir kishi uchun )

Mehnatga layoqatli aholi	Nafaqaxo'rlar	bolalar
Non mahsulotlari (non va makaron mahsulotlarini un, don, no'xat, mosh, grechka, loviya, va x.k.)	kg	126,5	98,2	76,6
Kartoshka	kg	100,4	80,0	88,1
Sabzavot va poliz ekinlari	kg	114,6	98,0	112,5
Mevalar	kg	60,0	45,0	118,1
Shakar va konditer mahsulotlari shakar hisobidan	kg	23,8	21,2	21,8
Qo'shma mahsulotlari	kg	58,6	54,0	44,0
Baliq mahsulotlari	kg	18,5	16,0	18,6
Sut va sut mahsulotlari sut hisobidan	kg	290,0	257,8	360,7
Tuxum	dona	210,0	200,0	201,0
O'simlik yog'i, margarin va boshqa yog'-moy mahsulotlari	kg	11,0	10,0	5,0
Boshqa xildagi oziq-ovqat mahsulotlari (tuz, choy, ziravorlar)	kg	4,9	4,2	3,6

2.Nooziq- ovqat mahsulotlari

Nomi	O'lchov birligi	Iste`mol xajmi (yiliga o'rtacha bir kishi uchun )
		Mehnatga layoqatli aholi	Nafaqaxo'rlar	bolalar
Ustki qalin kiyim guruhidagi (Verxnyaya palьtovaya gruppa)	Dona/ Bir yil	3/7,6	3/8,7	3/2,6
Ustki kostyum- kiyim guruhi (Verxnyaya kostyumno­ platьevaya gruppa)	Dona/ Bir yil	8/4,2	8/5,0	11/2,0
Ich kiyim	Dona/ Bir yil	9/2,4	10/2,9	11/1,8
Paypoq va shunga o'xshash buyumlar (Chulochno­nosochnыe izdeliya)	Dona/ Bir yil	7/1,4	4/1,9	6/1,3
Bosh kiyim hamda galanteriya tovarlari va buyumlari	Dona/ Bir yil	5/5,0	4/5,6	4/2,8
Oyoq kiyim	Dona/ Bir yil	6/3,2	6/3,5	7/1,8
Maktab-o'quv qurollari	Dona/ Bir yil	3/1,0	3/1,0	27/1,0
Choyshabli buyumlar	Dona/ Bir yil	14/7,0	14/7,0	14/7,0
Madaniy-mayishiy va xo'jalik uchun mo'ljallangan tovarlar	Dona/ Bir yil	19/10,5	19/10,5	19/10,5
Birinchi navbatda zarur bo'ladigan sanitariya va dori-darmon buyumlarari	Bir oyda nooziq-ovqatlariga ketadigan xarajatlarxajmidan foiz xisobida	10	15	12

3.Xizmatlar

Nomi	O'lchov birligi	Iste`mol xajmi (yiliga o'rtacha bir kishi uchun )
		Mehnatga layoqatli aholi	Nafaqaxo'rlar	bolalar
Uy-joy	Umumiy maydoni m2	18	18	18
Markaziy isitish tizimi	Bir yilda Gkal	6,7	6,7	6,7
Sovuq va issiq suv ta`minoti hamda oqava suv	Sutkasi litr	285	285	285
Gazta`minoti	Bir oyida kub. m	10	10	10
Elektroenergiya	Bir oyda kVt.s	50	50	50
Transport xizmatlari	Bir yillik qatnov	619	150	396
Madaniy xizmatlar	Bir oyda ko'rsatiladigan xizmatlarning umumiy xarajatlar foiz xisobidagi xajmi	5	5	5
Boshqa turdagi xizmatlar	Bir oyda ko'rsatiladigan xizmatlarning umumiy xarajatlar foiz xisobidagi xajmi	15	15	15

Foydalinilgan adabiyotlar:
1.Baranovskiy M.O. «Metodicheskie podxodы k osenke urovnya jizni naseleniya Ukrainы»
2. Voronkova O.V. «Podxodы k opredeleniyu i izmereniyu bednosti»
3. Golubenko I.E. «Kriterii urovnya bednosti»
4. Ratgayzer V.M. «Stoimostь jizni i ee izmerenie»
5. Rjanisыna L.S. «Voprosы teorii i praktiki sokraщeniya bednosti v Rossii»

Prezidentimiz Murojaatnomada birinchi bor rasman kambag‘allik to‘g‘risida gapirib, mamlakatimizda kambag‘allikni kamaytirish dasturini ishlab chiqish bo‘yicha vazifa qo‘ydi.

Davlat rahbarining mamlakatimizda kambag‘al odamlar qatlami borligini ochiq-oydin gapirishi, avvalo jasoratdir. Chunki Prezident bu bilan bir vaqtning o‘zida muammoni bartaraf etish bo‘yicha katta mas’uliyatni zimmasiga oldi. Ikkinchi tomondan, bu mamlakatimizda erkin gapirish, kamchiliklarimizni yashirmasdan ro‘y-rost ayta olish davri kelganligini ham anglatadi. Axir yaqin paytlargacha kamchiliklarimizni aytishdan tortinib keldik.
Dunyo tajribasi shuni ko‘rsatadiki, iqtisodiy jihatdan baquvvat mamlakatlarda ham aholining kambag‘al qatlami bo‘lishi, ya’ni jamiyatda moddiy jihatdan tabaqalanish kuzatilishi mumkin. Iqtisodiy o‘sish sur’ati yaxshi bo‘lib, aholisining kambag‘allik darajasi o‘zgarmaydigan mamlakatlar ham bor. Bu odatda aholisi tez ko‘payib, iqtisodiy o‘sishi faqat ayrim sohalarda bo‘layotgan davlatlarda kuzatiladi. Boy mamlakatlar aholining ijtimoiy himoyasini kuchaytirib, masalani ma’lum darajada yechishi mumkin. Biroq bu masalaning to‘liq yechimi emas.
Asosiysi, mehnatga yaroqli aholi o‘rtasida yaxshi daromad olish, yaxshi yashashga intilish uchun harakatni shakllantirish kerak. Buning uchun esa davlat tomonidan barcha sharoitlar yaratilishi lozim. Avvalambor, mukammal qonunchilik bazasi yaratilishi, jamiyatda barcha uchun teng bo‘lgan, o‘z imkoniyatlari, iste’dodini to‘liq namoyon qilishga ko‘mak beradigan tizim bo‘lishi shart.
Endi har bir mahalla, tuman, shahar va viloyat darajasida haqiqiy sharoit, ahvol tahlil qilinadi. Buning uchun avvalo, kambag‘allikka oid real ahvol o‘rganiladi, keyin tuman va shaharning salohiyati, tabiiy resurslari, yer va infratuzilma imkoniyatlari xaritasi tuziladi. Bu kambag‘allikni kamaytirish bo‘yicha bajarish lozim bo‘lgan barcha ishlar rejasini belgilab olish uchun juda muhim.
Jahon tajribasi shuni ko‘rsatadiki, kichik biznes, tadbirkorlikni rivojlantirish kambag‘allikni kamaytirishda eng muhim omil. Aholini tadbirkorlikka o‘rgatish, kasbiy malakasini oshirish orqali kambag‘allikni kamaytirish eng asosiy masala sifatida belgilandi. Bu borada tadbirkorlik yaxshi rivojlangan va aholi zich joylashgan hududlar atrofida qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallanmagan va bo‘sh turgan yer maydonlarida kichik sanoat zonalari tashkil etish taklifi g‘oyat katta ahamiyatga ega. Bu zonalarda zarur infratuzilma yaratish uchun byudjetdan katta mablag‘lar ajratilishi belgilandi. Demak, ishlarni bajarish uchun moliyaviy ta’minot masalasi ham hal qilingan.
Xotin-qizlar va yoshlar o‘rtasida ishsizlik darajasi Samarqand viloyatida ham yuqori ekanligi qayd etildi. Foydalanishdan chiqib ketgan yerlarni kambag‘al aholiga ajratib berish, zarur joylarda artezian va quduqlar qazish bo‘yicha topshiriq berildi. Viloyatimizda adir, lalmi yerlarimizning ko‘pligi bois bu imkoniyatdan samarali foydalanish yaxshi natija berishi aniq.
Bu borada avvalo, tomorqa yerlarimizdan unumli foydalanishimiz kerak. Ayrim qishloq xo‘jaligi mahsulotlari narxlarining bozorlarimizda keskin tushib ketishi ularni yetishtirayotgan dehqonlarimiz mehnatini samarasiz qilib qo‘yadi. Mehnat yaxshi foyda keltirishi uchun mahsulotlarni chetga eksport qilish masalasini ham yengillashtirish kerak. Albatta, bunda o‘zimizning oziq-ovqat xavfsizligimizni ta’minlash lozim.
Kambag‘allikni kamaytirishda dunyo bo‘yicha Xitoy tajribasi namunali. Iqtisodiy islohotlar boshlangan o‘tgan asrning 80-yillaridan boshlab hozirgacha Xitoy 800 milliondan ziyod aholini kambag‘allikdan chiqardi. 2020 yil kambag‘allikni butunlay tugatish yili deb e’lon qilingan. Bugungi kunda aholini, ayniqsa, qishloq joylarida band qiladigan asosiy yumush – bu mayda ishlab chiqarish korxonalaridagi mehnat, oilaviy biznes. Deyarli barcha mahsulotlar onlayn savdo bilan iste’molchilarga yetkaziladi. Bizda yaqinda joriy etilgan Bosh vazirning moliya-iqtisodiyot va kambag‘allikni qisqartirish masalalari bo‘yicha o‘rinbosari lavozimi hamda hukumatda alohida kotibiyat tuzilmasi Xitoyda ham mavjud. XXRning davlat Kengashida kambag‘allik bilan kurashish qo‘mitasi faoliyat yuritadi.
Xulosa o‘rnida aytish mumkinki, yaxshi hayot o‘z-o‘zidan yaratilmaydi, buning uchun mehnat qilish kerak. Yaxshi, to‘q, farovon hayotni bizga hech kim yaratib bermaydi, uni o‘z mehnatimiz bilan yaratamiz.