Kamal mámbetov, Kama

kórinis

Sálmen — Qolıńdı ber, ba®ana kelmes dep qorqıp atır ediń, júr, teńin tapqan qız benen jigitti qor®awshı sud aldına barıp, qa®az alıp nekeden ótip, dáwran súreyik (Shı®ıp ketedi).

1. 
   Á.Ótepov qaraqalpaq ádebiyatı menen kórkem ónerine qanday úles qostı?
   
2. 
   Á.Ótepovtıń qanday dramalıq shı®armaları hám incenirovkaları bar?
   
3. 
   «Gúman» pyesasınıń mazmunı qanday temanı sóz etedi?
   

1. Dramaturgtiń «Teńin tapqan qız» dramasınıń mazmunın aytıp beriń hám qaharmanlarına sıpatlama beriń.


SEYfUlǵÁBIT MÁJITOVTIŃ óMIRI
hám DÓRetIwshIlIgI
(1869 — 1938)


X X ásir qaraqalpaq ádebiyatın baslawshılardıń biri —Seyful®ábit Májitov ádebiyatımız tariyxında óziniń poeziyalıq, prozalıq, dramalıq shı®armaları menen óshpes iz qaldır®an úlken talant iyesi. Ol 1869 -jılı Kazan guberniyasınıń Arsha rayonı Ortem awılında kámba®al shańaraqta tuwıladı. Seyful®ábittiń ákesi Májit Abdulzákip ulı 1877-jılı tuwıl®an jerin taslap, dáslep Qazaqstannıń Aqtóbe
qalasına, sońınan kárwanlar®a ilesip Qaraqalpaqstannıń Qońırat qalasına kóship keledi. Endi jaslayınan zeyinli hám ilgir Seyful®ábit otırıqshı qaraqalpaq xalqınıń tilin, ádebiyatın hám mádeniyatın jaqınnan úyrene baslaydı. Ol 1884 — 1889-jılları Tallıq ja®asında®ı Kulen bolıstıń xatshısı bolıp islegen jılları qaraqalpaq xalqınıń ataqlı shayırı Berdaq penen ushırasadı. Bul ushırasıw onda úlken tásir qaldıradı. S.Májitov 1920-jılı Qońırat rayonlıq atqarıw komitetiniń xatkeri, 1921 — 1922-jılları rayonlıq Xalıq bilimlendiriw bóliminiń baslı®ı bolıp isleydi. 1925 — 1926-jılları Tashkentte bolıp qaraqalpaq mektepleri ushın «Álipbe», «Egedeler sawatı», «Oqıw kitabı»(1925) kitapların dúzedi. 1920 — 1927-jılları Tórtkúlde «Erkin qaraqalpaq» gazetasında juwaplı xatker bolıp islese, 1932 — 1934-jılları Qıpshaqta suw xojalı®ı tarawında, 1934- jılı Tórtkúlde úlketanıw muzeyinde jumıs isleydi. Ol 1925- jılı Xorezm Xalıq respublikasınıń «Qızıl bayraq» ordeni menen sıylıqlanadı. Úlken talant iyesiniń «Tańlamalı shı®armaları» (1965), «Ata menen bala» (1970) gúrrińler toplamı, «Shı®armaları» (1992) qayta tayarlanıp basıldı. S.Májitov dramaturgiya tarawında «Soń®ı selteń», «Sabaq»,
«Jigit boldıq», «Ernazar alakóz», «Ba®dagúl», «Gúlim- Tayman» pyesaların jaz®an bolsa, qoljazba túrinde qal®an
«Qulmurat», «On to®ız», «Súyin hám Sara» romanların jazadı. Qaraqalpaq ádebiyatında poeziya, proza, dramaturgiya hám mádeniyat tarawlarında pidayı islegen ájayıp talant

11—Qaraqalpaq ádebiyàtı, 10-kl
161

iyesi. 1937-jılı jeke adam®a sıyınıwshılıq dáwiriniń qurbanı bolıp, nahaqtan «xalıq dushpanı» dep qamaladı hám 1938-jılı 69 jasında biymezgil qaytıs boladı.