Kafedrasi xudayarova xurshida abdunazarovna

 
 
3 mavzu  Bank boshqaruvini tashkil qilish.
 
Banklar faoliyatini boshqarishning tashkiliy tuzilishi. 
 Bank faoliyatini boshqarishning matritsali va chiziqli modellari. 
Iqtisodiyotni  modernizatsiyalash  sharoitida  tijorat  banklari  tashkiliy 
tuzilishiga ta’sir qiluvchi omillar. 
 Tijorat banklari faoliyatini strategik va taktik boshqarish.  
 
 
1.Banklar faoliyatini boshqarishning tashkiliy tuzilishi. 
 
O‘zbekiston  Respublikasi  iqtisodiyotini  barqarorlashtirishning  asosi  bo‘lgan 
bozor  iqtisodiyotiga  o‘tish  avvalambor  moliyaviy  holatni  sog‘lomlashtirish,  bank 
tizimini  takomillashtirish  va  moliyaviy  bozorlarni  tashkil  etishdan  iborat  bo‘ldi. 
Mamlakatni  bozor  iqtisodiyotiga  o‘tishida  banklarning  ahamiyati  kuchliligi 
qaysidir  ma’noda  ushbu  sohani  tez  sur’atlarda  rivojlanishini  taqozo  etdi.  Bank 
tizimining  bosqichma-bosqich  shakllanishi  va  rivojlanishi,  yangi  bank  xizmatlari 
turlarining  tadbiq  etilishi  maqsadida  bir  qancha  qonunchilik  ishlari  olib  borildi. 
O‘tgan yillar davomida respublikada zamonaviy bozor sharoitlarida mustahkam va 
samarali  faoliyat  ko‘rsata  oladigan,  xo‘jalik  sub’ektlari  va  respublika  aholisini  
bank  xizmatlari  bilan  ta’minlay  oladigan,  mijozlar  talablari  va  jahon  bank  ishi 
standartlariga javob bera oladigan bank tizimi asoslarini tashkil etishga erishildi. 
Bank menejmentining muhim masalalaridan biri kredit tashkilotlari faoliyatini 
tashkil qilish hisoblanadi. Banklar faoliyatini tashkil qilishda mehnatni funksional 
taqsimlash sharoitida ma’lum tartib-qoidalarni qabul qilinishi tushuniladi. Banklar 
faoliyatini  boshqarishda  va  tarkibiy  bo‘linmalarida  kamida  eng  asosiy  3  ta 
maqsadni amalga oshirish lozim: 
* yuqori samaradorlikka erishish; 
* etarli darajada likvidlilikni saqlash 
* bank barqarorligi va xavfsizligini ta’minlash; 
Banklarning  oldiga  boshqa  maqsadlar  ham  qo‘yilishi  mumkin.  Masalan, 
operatsiyalar hajmining son va sifat jihatdan o‘stirish, shuningdek, o‘z kapitali va 
bank  rezervlarini  oshirib  borish  kabi  maqsadlar  bular  jumlasidandir.  Biroq, 
yuqorida aytib o‘tilgan asosiy uchta maqsad ustuvor maqsadlar sirasiga kiradi. 
Samaradorlik  foydaning  xarajatga  nisbati  bilan  aniqlanib,  unda  xarajatlarni 
bank  faoliyatidagi  yuqori  o‘rin  tutishi  ma’lum.  Bank  xarajatlarini  kamaytirish, 
bank  faolyatining  samaradorligi  shuncha  yuqori  bo‘lishini  ta’minlaydi.  Banklarni 
xarajatlar  hajmiga  to‘g‘ridan-to‘g‘ri  ta’sir  ko‘rsatmay,  balki  tashkiliy  tuzilishni, 
bank  texnologiyalarini  qo‘llash  orqali  ham  yuqori  samaradorlikka  erishish 
mumkin.  Masalan,  kreditlash  jarayonini  takomillashtirish  bilan  kredit  berishni  va 
uni qaytarish tizimi takomilashib yuqori natijalarni ta’minlashi mumkin. 
Banklar  amaliyoti  shuni  ko‘rsatadiki,  banklarning  tarki  biy  bo‘linmalari 
o‘rtasidagi  munsabatlarning  rivojlanishi,  qarorlar  qabul  qilinishiga  nazoratni 
kuchaytirib  bank  faoliyatini  ratsional  boshqarishga  erishiladi.  Buning  natijasida 
bankning  tarkibiy  bo‘linmalar  o‘rtasida  o‘zaro  munosabatlarni  tartibga  solib 

---

qolmay,  balki  bankning  tarkibiy  tuzilmasida  hamma  elementlar  aloqadorligi 
rivojlanadi. 
Banklar  faoliyatini  tashkil  qilishning  vazifasi  shundan  iboratki,  mehnatni 
taqsimlash vositasida bo‘limlar filiallar, boshqarmalar, qo‘mitalar, departamentlar 
tashkil  etilib  bankning  maqsadlarini  amalga  oshirishda  o‘z  ta’sirini  ko‘rsatadi. 
Buning uchun esa, ma’lumot, axborot ta’minot, ma’lum tartiblar ishlab chiqish va 
bank faoliyatini amalga oshiriruvchi protseduralar zarur bo‘ladi.  
Banklar faoliyatini tashkil qilishning xususiyatlari. Banklar faoliyatini tashkil 
qilish quyidagi xususiyatlarga ega: 
*  bankning  boshqa  sub’ektlardan  operatsiyalari  va  mahsulotlari  bilan  farq 
qiladi; 
* banklar moliyaviy aktivlar bilan o‘z operatsiyalarini amalga oshiradi.