Kafedrasi husanov nishonboy abdusattorovich dilmurodova nilufar asatullayevna

Farmoyish  -  muassasa  ma’muriyati,  shuningdek,  bo‘limlarning  rahbarlari 
tomonidan  amaliy  masalalar  yuzasidan  qabul  qilinadigan  hujjatdir.  Odatda 
farmoyishlar  amal  qilish  muddati  cheklangan  bo‘lib,  bo‘limlarning  tor  doirasiga, 
ayrim mansabdor shaxslar va fuqarolarga taalluqli bo‘ladi. Farmoyish matni xuddi 
buyruqdagi  kabi  zaruriy  qismlardan tarkib  topadi faqat uning  asos  (kirish) qismida 
“BUYURAMAN” so‘zi o‘rniga  “TAVSIYA ETAMAN”, “RUXSAT BERAMAN” 
kabi iboralar ishlatiladi. 
Ma’lumot-axborot  hujjatlari  anchayin  katta  guruhni  tashkil  qiladi.Ular  ish 
yuritish  jarayonida  ayniqsa  ko‘p  ishlatiladi.  Bu  guruhga    ariza,  bayonnoma, 
bildirishnoma, 
vasiyatnoma, 
dalolatnoma, 
ishonchnoma, 
ma’lumotnoma 
tavsifnoma,  tafsiyanoma,  taklifnoma,  tarjimai  hol,  tushuntirish  xati,  e’lon,  hisobot 
kabi hujjatlarni o‘z ichiga oladi. 
Dalolatnoma-  muassasa  yoki  ayrim  shaxslar  faoliyati  bilan  bog‘liq  biron  bir 
bo‘lib  o‘tgan  (sodir  bo‘lgan)  voqea,  hodisa,  ish  harakatni  yoki  mavjud  holatni 
tasdiqlash,  unga  guvohlik  berish  maqsadida  bir  necha  kishi  tomonidan  tuzilgan 
hujjatdir. Dalolatnoma tuzishdan asosiy maqsad sodir bo‘lgan voqea hodisalar yoki 
mavjud holatni qonuniy-huquqiy jihatdan isbotlash yoki tasdiqlashdir. Dalolatnoma 
deyarli  barcha  hollarda  pul  mablag‘lari  va  moddiy  boyliklarga  bog‘liq  tuziladi, 
binobarin, u ko‘proq tadbirkorlik, moliya – xo‘jalik faoliyatida, hisob- kitob, oldi –
sotdi  va  savdo  sohalarida  keng  qo‘llanadi.  Dalolatnomalar  voqea  –  hodisalarni 
haqqoniy  aks  ettirish  maqsadida  bir  necha  shaxslar  yoki  maxsus  vakolatli  yakka 
shaxs (taftishchi, nazoratchi) tomonidan tuziladi. 
Dalolatnomaning zaruriy qismlari: 

---

218 
 
1.Idora, muassasa va tarkibiy bo‘linma  nomi. 2.Tuzilgan sanasi va joyi; 3.Tartib 
raqami  va  tasdiq  belgisi,  4.Matn  sarlavhasi,  5.Hujjat  turi  nomi  (dalolatnoma), 
6.Hujjat  tuzish  uchun  asos  (muassasa  rahbarining  buyrug‘i,  idoraning  qarori  yoki 
ko‘rsatmasi  kabilar).  7.  Komissiya  tarkibi  (raisi  va  a’zolar).8.  Ishtirok  etuvchilar 
(guvohlar).  9.  Dalolatnoma  matni.  10.  Ilovalar.11.  Tuzgan  va  ishtirok  etganlarning 
imzolari. 12. Ijro vaqtidagi belgi. 
Dalolatnoma  oddiy  bichimdagi  varaqda  yoki  umumiy  bosma  ish  qog‘ozida 
rasmiylashtirilishi  mumkin.  U  oddiy  varaqda  tuzilganda  to‘rtburchak  muhrni 
qo‘llash maqsadga muvofiqdir. Chunki bir qancha doimiy zaruriy qismlar ana shu 
muhrda  aks  etishi  mumkin.  Dalolatnoma  tuzilgandan  keyin  komissiya  voqealarga 
aloqador  va  nomi  ko‘rsatilgan  shaxslarni  hujjatning 
mazmuni bilan tanishtirishi va bu haqda ulardan tasdiq 
yoki guvohlik imzosini olishi kerak. 
  Yuqorida  aytganimizdek,  dalolatnomalar  turli  xil  
voqea va holatlar munosabati bilan tuziladi, binobarin, 
ularning xillari, mazmuni va shakliy tuzilishi ham bir-
biridan o‘zaro farqlanadi:  
-  topshirish - qabul qilish dalolatnomalari; 
-  moliyaviy  –  xo‘jalik  faoliyatini  taftish  etish 
dalolatnomasi; 
-  kassani taftish qilish paytida tuziladigan dalolatnomalar; 
-  uy-joy sharoitini tekshirish  asosida tuziladigan dalolatnomalar.