Kafedrasi gurux talabasi

V. Tayanch atamalar ta'rifi

Yiriklik moduli jami qoldiqlar yig‘indisini 100 ga bo‘lib aniqlanadi.
VI.Ish tartibi.Sifatli beton va qorishma tayyorlashda to‘ldirgichlarning mayda-yirikligi katta ahamiyatga ega. Har xil yiriklikdagi qum (0,5 mm dan 5 mm gacha) kam bo‘shliqqa ega bo‘ladi. Bu holda beton yoki qorishma uchun sement sarfi kamayadi. Agar qum juda mayda bo‘lsa, uning bo‘shlig‘i ko‘p bo‘ladi, demak sement ko‘p sarflanadi, beton zichligi esa kamayadi va h. k.

To‘kilgan qumdan 1500-2000 g og‘irlikda namuna olinadi va quritish shkafida 100-1100 S da turg‘un vazingacha quritiladi, keyin 10 mm li, so‘ng 5 mm li g‘alvirlardan qum o‘tkaziladi. Diametri 5 mm li g‘alvirdan o‘tgan qumning mayda-yirikligi standart elaklarda elash usuli bilan laboratoriyada aniqlanadi. Buning uchun 1000 g qum tortib olinadi va tartib bilan ustma-ust qo‘yilgan elaklardan o‘tkaziladi (5; 2,5; 1,25; 0,63; 0,315; va 0,14 mm). Har qaysi elakda qolgan qoldiq tarozida tortiladi va qumni sinash uchun olingan og‘irlikka nisbatan protsent hisobida alohida-alohida aniqlanadi. Ko‘zining diametri 5 mm li elakda qolgan qoldiq qumning 10% idan oshmasligi yoki elakdan butunlay o‘tishi kerak. Qumning mayda-yirikligini aniqlash uchun har qaysi elakda qolgan qoldiqni quyidagicha hisoblab topiladi:

a_2,5=




a_1.25=




a_0.63=




a_0.315=




a_0.14=
bu yerda: m1- shu elakda qolgan qoldiqning og‘irligi; g.

m – sinaliyotgan qumning og‘irligi, g.
Elakda qolgan jami qoldiqni hisoblashda quyidagi formulalardan foydalaniladi:

A_2,5=

A_1,25= +

A_0,63= + +

A_0,315= + + +

A_0,14= + + + +

Qumning mayda-yirikligini shartli son bilan ifodalash uchun yiriklik moduli (M) degan maxsus ko‘rsatkich kiritilgan. Yiriklik moduli jami qoldiqlar yig‘indisini 100 ga bo‘lib aniqlanadi, ya'ni:
1 . .M_y=

2. .M_y=

3.M_y=

Olingan natijalar quyidagi 4-.jadvalga yozib boriladi.
4-jadvalga

Elaklar ko‘zining diametri, mm	Har qaysi elakdagi qoldiq og‘irligi, mm	Har qaysi elakdagi qoldiq, %	Har qaysi elakdagi jami qoldiq, %	Yiriklik moduli, My

Xulosa___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________